Die JJ Potgieter Manuskrip - Dog-on-blues studio

Eric Swardt: <strong>Die</strong> <strong>JJ</strong> <strong>Potgieter</strong> <strong>Manuskrip</strong> Bladsy 6 van 148
Na Magatoe se oorname van Schoemansdal het Jacobus se ouers in die
Renosterpoort distrik op die plaas Kreebos gevestig. Jacobus Johannes
<strong>Potgieter</strong> was op 28 Augustus 1870 op Kreebos gebore.
Toe Jacobus sowat een jaar oud was het hulle na Houtbosberg getrek, waar
sy vader geelhout planke gesaag het tot 3 April 1873, toe hy op die
ouderdom van 59 gesterf het. Al besittings in die gestorwe boedel was op ‘n
vandisie verkoop. Na die dood van Jacobus se vader het sy moeder met die
hele gesin na die plaas Rustfontein in die Pretoria distrik getrek. Daar het
hulle by Jacobus se oom, Christiaan Herbst gebly. Toe sy oom die plaas
verlaat het, het hulle na ‘n plaas nie ver vandaar getrek, waar hulle ook nie
vir lank gebly het nie. Toe Jacobus se suster in die huwelik getree het met
Dirk Booysen van die plaas Vlakfontein, het Jacobus en sy moeder by haar
gaan woon. Dáár het hulle vir nege jaar gebly. <strong>Die</strong> lewe was maar moeilik
daar, aangesien Jacobus se moeder ‘n weduwee was en al die goedere van sy
vader se gestorwe boedel op die vandisie verkoop was. <strong>Die</strong> opbrengs van die
vandisie wat die administrateurs aan sy ma oorhandig het, het nie lank gehou
nie.
‘n Edelman van Holland, Dewald Rijkaard het die skoolgeld vir Jacobus en
sy broer betaal. Hierdie edelman was baie goed gewees vir die arme
weduwee en haar gesin.
Toe Jacobus nog in Vlakfontein op skool was onder Rijkaard se sorg, het sy
een suster van Soutpansberg, van die plaas waar sy vader eers gewoon het,
gekom en Jacobus saam met haar geneem. Hy het daar vir drie jaar gebly,
sonder om eers een keer sy moeder te sien. Hy was toe twaalf jaar oud
gewees.
Op Soutpansberg het Jacobus nie weer skool toe gegaan nie. Sy swaer was
‘n baie godsdienstige man gewees. Elke Sondag oggend het hy vir almal
byeen geroep vir kerk. In die middag moes al die kinders wat nog nie
aangeneem was nie uit die bybel lees en hul lesse leer. <strong>Die</strong> kinders het dan
die namiddag vry gehad. So het Jacobus daar by sy swaer in Soutpansberg
die Christelike waardes geleer.
Jacobus se swaer het gereeld die hele familie na die veld geneem om te gaan
jag. Dan het hulle kameelperde en ander wilde diere geskiet. Jacobus het
baie geleer op daardie jagtogte. Dáár het hy geleer hoe om ‘n geweer te