Die JJ Potgieter Manuskrip - Dog-on-blues studio

Eric Swardt: <strong>Die</strong> <strong>JJ</strong> <strong>Potgieter</strong> <strong>Manuskrip</strong> Bladsy 8 van 148
Op 14 April 1890 het Jacobus met Margritha Jacoba Kuipers, dogter van
Halbo Kuipers en Margritha Jacoba (gebore Bezuidenhout) getrou.
Margritha was ‘n Hollander van geboorte. Vir eers het hulle aan die verste
kant van die Houtbosberg gaan woon. Nie voor lank nie was daar ‘n groot
opstand onder die Majakie stam. Jacobus was die dag toe die probleme
uitbreek nie by sy vrou en familie by die huis gewees nie. <strong>Die</strong> sake was so
ernstig gewees dat al die mense van die Houtbosberg vir hul lewens voor die
opstandige stam moes vlug. Jacobus het die gerugte van die opstand te hore
gekom waas hy die dag besig was om hout te kap, sowat twee ure se afstand
van die huis af.
<strong>Die</strong> toestand het sodanig versleg dat hy te voet met sy vrou na die naaste
mense in die berge moes vlug. Sy swaer, J H Oosthuizen, saam met <strong>JJ</strong> de
Beer, F de Beer en J H de Beer het hom tegemoet gekom. Alles in sy huis
was toe afgebrand deur die oproerige stam. Jacobus het dit nie eers nodig
geag om na sy huis terug te keer nie, aangesien alles in die vuur verlore was.
<strong>Die</strong> uiteinde van die saak was toe dat die regering die oproerige stamme kom
straf het.
‘n Hele aantal van die groter stamme het gedurende die Mfekane tydperk
teen mekaar geveg om heerskappy. Twee van hierdie stamme, die
Ndwandwe en die Zoeloe wat hulle mag wou afdwing op die ander stamme
in Natal, het ‘n groot bedreiging vir Dlamini ingehou. Teen die einde van die
agtiende eeu het die Dlamini heelwat sukses behaal om sommige stamme
byeen te bring onder hulle mag en het bande gesmee met die ander groepe
om ‘n sterk politieke eenheid te skep. Hierdie magsbasis was egter nie sterk
genoeg om die aggressie van hulle bure uit die suide af te weer nie. Teen
ongeveer 1820 het die Dlamini noordwaarts getrek onder die leierskap van
Koning Sohuza I, om ‘n veilige hartland in die sentrale Swaziland te vestig.
Daar het die Dlamini hul magsbasis gekonsolideer onder Sobhuza I en sy
seun, Mswati II. Teen 1860 het Mswati II sy mag uitgebrei deur kleiner
stamme te verower en te absorbeer, ver weier as die grense van die
hedendaagse Swaziland.
Swaziland het gedurende die laat negentiende eeu ‘n vreedsame verhouding
met die Boere behou. <strong>Die</strong> Boere het aan Swaziland beskerming teen die Pedi
en die Zoeloe’s gegee, terwyl die Swazi’s die Boere weer gehelp het om
geskille met die Transvaalse stamme op te los.