Meervoudig Besproken - Habiforum

Met de waarden hebben sommigen meer moeite. Men mist bijvoorbeeld de technische mogelijkheden,
de ‘vroegere’ of ‘oude’ gebruikswaarde en de kwaliteit van de leefomgeving. Uit deze opmerkingen valt
af te leiden dat de matrix niet goed begrepen wordt en dat hij meteen wordt toegepast voor andere
doeleinden dan ruimtelijke kwaliteit.
Men vraagt zich ook af of alles even zwaar meegewogen moet worden en hoe men het beschikbare
budget meeneemt.
Een van de zeven respondenten, die niet bekend is met de matrix, is niet positief over dit schema. Het
verduidelijkt het begrip niet, maar roept meer vragen op: “Wat is een cultureel belang?”.
5.4.3 Confrontatie matrix met discours ruimtelijke kwaliteit van direct belanghebbenden: een
kritische analyse
Het is de vraag of de aanbeveling ‘het doen uitvoeren van een aantal concrete case-studies’ moet
worden uitgevoerd (Hooimeijer e.a., p. 89). De matrix is volgens de onderzoekers op hoog
abstractieniveau gedefinieerd en is in eerste instantie opgezet als analysekader en niet voor praktische
toepassingen. Hieronder volgen een aantal conclusies ten aanzien van het gebruik van de matrix in de
praktijk 8 en de confrontatie met de discours van belanghebbenden.
Meeste belangen zijn sociaal of economisch
Tijdens de practica zijn alle belangen door de deelnemers gerangschikt in de matrix. Ook zijn de
belangen, genoemd door de geïnterviewde belanghebbenden, naar de matrix terugvertaald.
De meeste belangen zijn economisch of sociaal. Culturele en ecologische belangen zijn duidelijk meer
ondergeschikt. Ecologische belangen spelen het meest een rol in het Buurtschap Zwolle. In Leiden
Noord spelen sociale belangen een grote rol en in Steenwijk hebben economische belangen de
overhand. Het zijn resultaten, die gezien de aard van de drie projecten, totaal niet verrassend zijn.
Matrix brengt systematisch spanningen tussen belangen in beeld
Door het toepassen van de matrix kunnen tevens de spanningen en tegenstellingen in beeld gebracht
worden (zie voorbeeld van een cultureel profiel bijlage IV). Door alle deelnemers hun belangen te laten
noemen en te clusteren en vervolgens de deelnemers te laten aangeven welke clusters kansrijk en
welke een bedreiging kunnen zijn, werden de tegenstellingen op een systematische wijze duidelijk. De
ontbrekende of nieuwe thema’s kunnen kansrijke, maar ook bedreigende kwaliteiten zijn. In het
Buurtschap Zwolle bleken de sociale thema’s sociale samenhang en ontmoeting en multiculturele
samenleving ‘vergeten’ te zijn. De deelnemers aan de practica gaven aan dat hierin zowel
bedreigingen als kansen in zitten. Om spanningen in beeld te brengen, is het wel uiterst belangrijk dat
alle belanghebbenden mee doen aan een dergelijk practicum. Dus ook de toekomstige geldschieters!
Matrix draagt nauwelijks bij aan het ontdekken van ‘nieuwe’ kwaliteiten en komt niet overeen met
de discours ruimtelijke kwaliteit van belanghebbenden
Uit de practica blijkt dat er geen of niet veel nieuwe inzichten op de ruimtelijke kwaliteit worden
geworpen. Hooguit komen vergeten belangen of onderwerpen aan bod. Het is hierbij niet duidelijk of
deze vergeten belangen ook zullen bijdragen aan de ruimtelijke kwaliteit of dat het gewoon goed is om
aan een vergeten groep aandacht te besteden. Het kan namelijk niet zo zijn dat alle belangen
ruimtelijke kwaliteit opleveren.
Uit de discours ruimtelijke kwaliteit van belanghebbenden bleek namelijk dat de discours ruimtelijke
kwaliteit niet overeenkomt met de belangen die zij hebben: de ruimtelijke kwaliteit wordt door
belanghebbenden veel smaller gedefinieerd. De matrix gaat meer over allerlei soorten kwaliteit, dan
over ruimtelijke kwaliteit.
8 Deze voorlopige conclusies zijn gebaseerd op de twaalf interviews en op het toepassen van de matrix in twee praktijkvoorbeelden.
In het najaar van 2002 houdt Habiforum nog meer practica en zouden de ervaringen op basis hiervan aangepast kunnen worden.
65