Gedrag van automobilisten bij evacuatie van een tunnel

5
Rap.nr. TM-02-C034 mü Technische Menskunde
Gedrag van automobilisten bij evacuatie van een tunnel
L.C. Boer
SAMENVATTING
Soesterberg
VraagstelUng: De veiligheidsfilosofie voor tunnels voor het wegverkeer gaat uit van zelfredzaamheid en
weggebruik:~rs die de vluchtvoorzieningen adequaat benutten. De Bouwdienst van Rijkswaterstaat,
Steunpunt'l'tmnelveiligheid, gaf TNO. opdracht te onderzoeken of de vluchtvoorzieningen wel voldoende
zijn afgest~dop het gedrag van weggebruikers.
Werkwijze: Vier veldstudies vonden plaats. Studie 1: per enquête gaven 115 automobilisten aan wat ze
dachtente$'en bij een ramp in een .tunnel. In Studie. 2 demonstreerden in totaal 69 weggebruikers in een
tunnel individueel hun gedrag bij een ingebeelde ramp. In.Studie·3 stopten automobilisten groepsgewijs
in een tunné1 achter een rokende vrachtauto. Het gedrag van in totaal negen groepen van 50 kwam op
video. InSWdie 4 kregen 99 deelnemers de opdracht zich te voet in veiligheid te brengen met de tunnel
in dichte rook. Soms waren ergeluidsbakens boven de vluchtdéuren;
Resultaten~Studie I liet zien dat de meesten over de rijbaan dachten te evacueren. Eenmaal in de tunnel
(Studie 2) bleek slechts een kwart over de rijbaan te evacueren; de rest nam de vluchtdeur. In het
middenkanaalachter de vluchtdeur wist men niet goed hoe nu. verder. Passiviteit overheerste Studie 3.
Men bleefindeauto zitten; zelfs als de eerste 10·auto'svolledig inde rook kwamente staan. In slechts
één van de proeven kwam spontaan een evacuatie op gang, Deze verzandde uiteindelijk in praatgroepjes.
Aanwijzingen van het bevoegd gezag "explosiegevaar" of "tunnel verlaten" brachten altijd de evacuatie
op gang. Waren eenmaal enkelen door de vluchtdeur. dan volgde de rest De deuren waren de bottleneck
van de vluchtweg maar echte opstoppingen werden (net) niet geconstateerd. Bij Studie 4, rook, misten de
meesten de deuren. Gelaidsbakens hielpen alleen met de instructie "er zijn geluidsbakens boven de
vluchtdëuren".
Conclusies en aanbevelingen (voor de volledige lijst zie einde rapport):
• De passiviteit van weggebruikers is te overwinnen met een oproep van de tunneloperator enlof van
tevoren gegeven instructies wat te doen bij tunnelbrand. Deze instructies kunnen deel uitmaken van
de rijbplêiding.
• Weggebrllikers die alleen -of in de rook staan, lopen gerede kans de vluchtdeuren te missen. Betere
markering van de vluchtdeuren wordt aanbevolen, ook met auditieve middelen voor evacueren in
rook.
• Aanbevolen wordt te kijken naar mogelijke opstopping voor de vluchtdeur.
• Aanbevolen wordt beleidsmatig te bepalen hoe men de auto moet achterlaten (afsluiten, lichten aan?)
en dericbtlijnen in deze bekend te maken.
• De bewegwijzering in het middenkanaal moet duidelijk maken wat evacués moeten doen.
• Modelmatigebeschrijving van evacuaties is te optimistisch als geen rekening gehouden wordt met het
hier geconstateerde gedrag van evacués.
• Enkele beleidspunten inzake evacuatie van wegverkeerstunnels moeten helder worden om daarop
vervolgens zowel voorzieningen als opleiding en training van de tunneloperators af te stemmen.