NL.Trendwatch: gebruikersmarkt uitgaansdrugs in ... - Bonger Instituut

gesprekken met politiemensen en officieren van justitie, er in de regel van overtuigd dat
gezondheidsproblemen, illegale dealactiviteiten en druggebruik op deze wijze beter kunnen
worden bestreden. De oorspronkelijke ‘harm reduction’ benadering komt hierdoor verder
onder druk te staan doordat de politie naast openbare orde ook aan ‘veiligheid’ een groter
gewicht toe lijkt te kennen. Wat begon als aanpak tegen handel op dancefeesten, heeft zich
inmiddels uitgebreid naar controle van alle bezoekers, bezitters en gebruikers van drugs. Het
‘gevoel’ dat er recht wordt gedaan, is volgens de rechtsfilosoof Van Oenen tegenwoordig
minstens zo belangrijk als de vraag of er ook ‘werkelijk’ recht wordt gedaan. 16
Om de verschuiving naar een meer proactieve aanpak van veiligheid te begrijpen is het van
belang om twee verschillende benaderingswijzen te schetsen van de veiligheidsproblema‐
tiek, te weten: preventieve‐ en voorzorgsmaatregelen. Ewald constateert dat de wetenschap
het steeds minder eens is over de aard en reikwijdte van potentiële gevaren, waardoor er
altijd wel een groep of fractie is die een bevinding in twijfel trekt. 17 Terwijl preventie op ratio
gebaseerde maatregelen treft die gericht zijn op ingeschatte, voorziene risico’s, gaan voor‐
zorgsmaatregelen eerder over onaangekondigde of onzekere situaties, kortom om potentië‐
le gevaren en risico’s die niet meteen onmiddellijk zijn aan te tonen. 18 De (irrationele) maat‐
regelen van de voorzorgsoptiek zijn vergeleken met die van preventiemaatregelen
(rationeel) veel minder afgestemd op de mate van bedreiging. De kritiek luidt dat de politie
door het treffen van voorzorgsmaatregelen het feit negeert dat dit mogelijk tot nieuwe on‐
voorziene risico’s leidt. 19 Was preventie volgens Schuilenburg nog gebaseerd op een objec‐
tieve inschatting van de risico’s, in de huidige veiligheidsdoctrine worden “in een hang naar
zekerheid, […] steeds meer voorzorgsmaatregelen genomen die tot doel hebben een maxi‐
male veiligheid te bereiken zonder dat er een concrete aanwijzing is of onomstotelijk vast‐
staat dat het gevreesde risico zich ooit zal voltrekken”. 18
De mythe van zerotolerance?
Onderzoekers zijn vaak sceptisch over de vraag of overheden ook werkelijk in staat zijn sub‐
stantieel invloed uit te oefenen op de mate van de consumptie, illegale productie en ver‐
koop van drugs. 20 De achterliggende gedachte van zerotolerance is voor een belangrijk deel
afgeleid van de broken windows benadering, die stelt dat strenge formele controle op kleine
overtredingen door de politie, tot sterke informele controle tussen burgers onderling zal
16
Van Oenen (2002).
17
Ewald (2002).
18
Schuilenburg (2009).
19
Borgers (2007).
20
Reinarman et al. (2004).
47