Timmeren aan ontdekkend onderwijs.pdf - VTB Achterhoek

Timmeren aan ontdekkend onderwijs H.W. Huurnink
De kerndoelen van techniek zijn zo geformuleerd dat je eruit kan opmaken dat er een actieve
inbreng van de leerling wordt gevraagd die samen in dialoog is met de omgeving (leerkracht
en medeleerlingen). Hierdoor passen ontdekkend en samenwerkend leren het beste bij
techniek volgens Slangen.
Het is belangrijk dat de leerkracht beschikt over begeleidingsvaardigheden en
vraagtechnieken die geschikt zijn om kinderen te begeleiden bij techniekactiviteiten.
De leerkracht moet er zorg voor dragen dat hij/zij het cognitieve vermogen van het kind
ontwikkelt. Hierbij gaat het om probleemoplossend denken, sturing geven aan aanpak en
zelfreflectie. Dit kun je bereiken door begeleidingsvaardigheden te gebruiken. Het is aan de
leerkracht om te kijken welke begeleidingsvaardigheid het beste bij ontdekkend en
samenwerkend leren past. Bij de ene vaardigheid is de leerkracht meer aanwezig dan bij een
andere bijvoorbeeld.
Simons e.a. (2003) beschrijven vijf begeleidingsvaardigheden voor techniekleren, de zesde
beschrijft Slangen:
1. Voordoen en nadoen (modeling)
De leerkracht of een medeleerling doet een activiteit voor. Hij laat zien hoe iets moet maar
een leerkracht kan ook voordoen hoe hij een probleem analyseert door hardop te denken.
2. In de steigers zetten (scaffolding)
De leerkracht helpt leerlingen bij het verder ontwikkelen van concepten (kennis, inzichten en
structuren) over bepaalde technische onderwerpen. De leerkracht geeft ondersteuning (gericht
op kennis, vaardigheden, aanpak en werkgedrag) zonder het antwoord te geven.
3. Coachen, gidsen en adviseren (coaching, guiding and advising)
Dit doet de leerkracht gedurende het hele proces in de vorm van: aanwijzingen geven,
aandacht richten, wijzen op overgeslagen of verkeerd uitgevoerde stappen, feedback geven,
probleem structureren en uitdagen om diepgang te bereiken.
4. Samenwerkend leren (collaborating of coöperatief leren)
Samenwerken is voor veel jonge kinderen nog moeilijk maar er kan wel mee begonnen
worden. U kunt de kinderen er bewust van maken dat technische producten meestal niet door
een persoon gemaakt maar door verschillende mensen die samen aan een product werken. Als
leerkracht kan je het beste de kinderen stap voor stap begeleiden bij het samenwerken (als jij
dat even vasthoud, dan kan hij even...).
5. Langzaam naar de achtergrond treden of uitdoven (fading)
De leerkracht helpt hierbij de kinderen op gang, laat ze starten en houdt ze in de gaten of dat
het loopt en laat de kinderen daarna zelfstandig verder werken.
6. De vragende op verwondering gerichte grondhouding (vragen stellen)
De leerkracht stelt op een positief uitdagende en prikkelende wijze vragen. Hierdoor roep je
enthousiasme en verwondering op bij kinderen.
Er zijn verschillende soorten vragen:
- Waarnemingsvragen: ‘Wat valt je op als de ballon vliegt?’
- Vergelijkings- en /of meetvragen: ‘Draaien alle spiralen even snel?’
- Oorzaak- en gevolgvragen: ‘Wat gebeurt er met het geluid als je het gaatje dicht drukt?’
- Toepassings- of doevragen: ‘Kan je nu zelf de andere onderdelen tekenen?’
- Voorspellingsvragen: ‘Wat zal er met de boot gebeuren als er nog meer gewicht in komt?’
17