HERBESTEMMING VAN RELIGIEUS ERFGOED Maastricht ... - WTA

nu al ondenkbaar). Gevolgd door: Protestanten die de kerken overnamen, van hun beelden
ontdeden en er dwars in gingen zitten (wars van elke architectonische en culturele
verantwoording). Wat wil hiermee gezegd zijn: Protestanten gingen terug naar de bron, naar
de Bijbel, geloofden niet in gebouwen. Het was mogelijk een overreactie ...
Intermezzo: om misverstanden te voorkomen: dat het Woord centraal staat en het gebouw
slechts een jas is betekend niet dat we geen zintuigen hebben, betekent niet dat wat we ook
oprichten het er niet goed, schoon, lees mooi uit hoeft te zien. Integendeel, geen enkele
twijfel dat schoonheid een integraal veronderstelde kwaliteit is in al die dingen die wij
oprichten. Ook hierin sluit ik aan op het gedachtegoed van de reformatorische wijsbegeerte.
Hebben de protestanten, in tegenstelling tot hun theologie en traditie een historiserend
musealiserend hek om hun kerkgebouw gezet?
Zijn de Evangelischen, gezien hun omgang met kerkgebouwen nu de ware protestanten?
Zijn het de Katholieken die juist wel reden hebben om te pleiten voor behoud van hun
(oorspronkelijke) gewijde gebouwen?
PLEIDOOI
Het onderwerp van (her)gebruik van kerkgebouwen is actueel waardoor we als christenen –
eindelijk - noodgedwongen (op)nieuw moeten nadenken over kerkgebouwen:
- waar staan christenen voor als het om de omgang met kerkgebouwen gaat
- waar staan protestanten voor als het om de omgang met kerkgebouwen gaat
- wat staat de Protestantse Kerk in Nederland te doen?
Allereerst:
Laat christenen bovenal hun geloofsweg gaan, en van daaruit met hun gebouw omgaan. En
opnieuw ga ik met u naar Jezus die bepleit: blijf in mij (dan zult gij vrucht dragen). Blijf in mij!
Dat is dus nodig. Dat staat ons te doen.
En voorts met alle begrip voor en belang van historische overwegingen, culturele
overwegingen, er is meer voor christenen, en dat moet in balans komen. Hierbij sluit ik aan
op de normatieve benadering van de reformatorische wijsbegeerte en noem, zonder
uitputtend en compleet te zijn, onder meer:
- doe recht aan de schepping: maak duurzame keuzes (hoe gaan we om met
materiaal, energie, …?)
- Wees historisch in de historische zin en niet in de museale zin. Hoe vaak wordt er
niet a-historisch met de historie omgegaan (dit is een onderwerp apart, met veel
onbegrip, waar ik in dit kader niet verderop inga)
- een kerkgebouw is er ten dienste van de gemeente (zelfs de monumentenwet
onderkend dit). Zogezegd: tot lust in plaats van last. Zowel financieel als functioneel
- sociaal: ook om pastorale en gemeenschapsredenen kan het verstandig zijn, ook als
het geld niet dwingt samen te voegen. Hoeveel kerkenwerk is er al niet verkruimeld
door met (te) kleine gemeenschappen in (te) grote gebouwen te blijven?
Opmerkelijk genoeg hoor ik over deze normen, deze onderwerpen in het debat over het
(her)gebruik van kerkgebouwen bijzonder weinig. En ik wil daar nog een aantal actuele
thema’s, voor zover al niet genoemd, aan toevoegen:
- toegankelijkheid: in de kerk ben je welkom, ook mindervaliden.
- speelpleinen: de kerk is een speelplaats voor mensen en kinderen, binnen en buiten
(ook dat is een onderwerp apart)
En tenslotte voeg ik aan deze normatieve benadering toe: de christelijke vrijheid. Waarmee
ik bedoel: als we zien met welke vrijmoedigheid de schepping gemaakt is dan mogen wij ons
in creativiteit, mits genormeerd, vrij voelen en weten. Ook dit behoeft nadere uitwerking.
Voor dit moment wil het maar gezegd zijn.
Dit alles brengt mij tot het credo: visie, vakmanschap en vrijmoedigheid!
- 15 -