HERBESTEMMING VAN RELIGIEUS ERFGOED Maastricht ... - WTA

lucht). Voor het vloeroppervlak wordt onderscheid gemaakt tussen het oppervlak van de
gehele kerk in- of exclusief het oppervlak van het koor aan de oostgevel van de kerk.
De simulaties waarin alleen vloerverwarming wordt toegepast laten zien dat er een sterke
continue luchtstroming in stand wordt gehouden van de vloer tot aan het gewelf. Dat strookt
met onze ervaring [Schellen 2002]. Door deze grote wervels wordt gemakkelijk stof
getransporteerd van de vloer (en leefzone) naar het gewelf waar dit op den duur kan leiden
tot vervuiling van de schilderingen. Bovendien kan deze stroming zorgen voor een
oncomfortabel klimaat in de leefzone. Deze wervels worden sterker naarmate de
vloertemperatuur hoger wordt.
Als oplossing wordt vaak gekozen voor een combinatie van vloer- en luchtverwarming
waardoor het temperatuurverschil in de hoogterichting (temperatuurstratificatie) afneemt.
4.3. Berekeningen met HAMBASE
Met HAMBASE is vooral gekeken naar het verloop van de temperatuur en relatieve
vochtigheid in de kerk. De resultaten van deze berekeningen worden gepresenteerd aan de
hand van een diagram waarin is af te lezen of de berekende combinatie van temperatuur en
relatieve vochtigheid binnen bepaalde grenzen ligt. Ook is in dit diagram te zien hoeveel
procent van de tijd deze combinaties buiten het comfortgebied liggen. De grenzen van dit
comfortgebied zijn afhankelijk van de gehanteerde norm. In dit onderzoek is gebruik
gemaakt van de veel toegepaste grenzen voor temperatuur minimaal 20 °C en maximaal
26 °C en voor de relatieve vochtigheid minimaal 30% en maximaal 70 %. Gezien het
interieur van de kerk en het toekomstige gebruik zijn deze grenzen veilig. Hoewel 26 °C erg
hoog is voor een kerk (constructie met massieve dikke muren) is deze waarde hier toch
aangehouden. Uit de resultaten blijkt dat de maximale temperatuur niet hoger wordt dan
22 °C.
In figuur 7 staat een voorbeeld van de resultaten van een berekening met HAMBASE,
uitgezet in een combinatie van een mollierdiagram en vier histogrammen [Martens 2005]. In
deze figuur is op de horizontale as het absolute vochtgehalte uitgezet. Dit is de hoeveelheid
vocht in grammen dat zich in één kilogram (droge) lucht bevindt. Op de verticale as staat de
temperatuur aangegeven (in °C). De gebogen lijnen zijn lijnen van constante relatieve
vochtigheid, van 0 tot 100 %, in stappen van 10 %.
Elke berekende uurwaarde wordt een puntje in het diagram, een weekgemiddelde is een
cirkel, sterretje, driehoek of kruisje. De kleuren geven de verschillen tussen de seizoenen
aan.
Aan de kleur van een punt is te zien hoe vaak een gemeten combinatie van temperatuur en
relatieve vochtigheid in dit punt ligt (hoe dieper de kleur is, hoe vaker deze combinatie
voorkomt). De blauwe lijnen geven de van te voren bepaalde klimaateisen aan. Onder in het
mollierdiagram is weergegeven wat deze eisen zijn.
De klimaateisen verdelen het mollierdiagram in negen vlakken. Rechts in het diagram wordt
vijfmaal een 3x3-matrix afgebeeld, die overeenkomt met deze verdeling. Elk getal geeft aan
hoeveel procent van de berekende punten zich in het betreffende deel van het
mollierdiagram bevindt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen de gehele periode en de
verschillende seizoenen.
De histogrammen rechts naast het mollierdiagram geven de verdeling van de maximale
veranderingen aan. Dit zijn temperatuurveranderingen per uur, relatieve
vochtigheidveranderingen per uur, temperatuurveranderingen per etmaal en relatieve
vochtigheidveranderingen per etmaal.
De waarden in de histogrammen zijn uitgerekend, door voor elke berekende waarde terug te
kijken naar het afgelopen uur of het afgelopen etmaal. Het verschil tussen de maximale en
minimale waarde in die periode is berekend. Een heel klein getal geeft een constant klimaat
weer, een heel groot getal een sterk fluctuerend klimaat. In de grafieken wordt weergegeven
hoe vaak veranderingen met een bepaalde grootte zijn voorgekomen.
- 9 -