HERBESTEMMING VAN RELIGIEUS ERFGOED Maastricht ... - WTA

heel andere goden aanbaden. Een multiculturele samenleving avant la lettre. Maar ook toen
al met een sterk localisme.
Het Christendom groeide weliswaar gestaag maar ondervond ook in de eerste eeuwen
weerstand en leed onder vervolgingen. Veel ‘beter’ ging het toen de Romeinse Keizer
Constantijn zich op zijn sterfbed bekeerde in 312. Tot voor kort werd daar louter negatief
tegen aan gekeken: de kerk onder staatsinvloed en besmet met feodale trekjes. De
keerzijde is dat er daarmee ook ‘een wereld open’ ging. Zo werd de expansie naar het
Westen m.n. een stuk eenvoudiger. Wat was er zonder dat van de kerk geworden?
3. Kerkscheuringen
Het sindsdien groeiende Christendom werd vervolgens geplaagd door twee scheuringen.
Het eerste schisma is van 1054 toen de Oosterse en Westerse kerk elkaar ‘vaarwel’ zeiden.
Maar daar hadden we in onze contreien geen last van. Ik ga daar vandaag ook niet verder
op in.
Ingrijpender - tot op de dag van vandaag - was de tweede kerkscheuring tengevolge van de
Reformatie vanaf 1517. Die heeft indirect ook onze situatie, m.n. in Nederland en vooral
boven de grote rivieren, bepaald.
De Middeleeuwse steden in de Hollanden bijvoorbeeld hadden over het algemeen grote
Stadsparochies met een flinke uitstraling.
Denk aan de Nieuwe kerk in Amsterdam, De Oude Bavo in Haarlem (Fig. 1; deze is zelfs
nog 19 jaar de bisschopszetel geweest), de Pieterskerk in Leiden of de Laurens in Alkmaar.
Figuur 1: Schilderij van Oude Bavo-kerk te Haarlem
Ze werden in de periode van de beeldenstorm “overgenomen” door de voorlopers van wat
we nu - en met het grootste gemak! - onze broeders en zusters van de reformatie noemen,
de huidige PKN.
- 2 -