HERBESTEMMING VAN RELIGIEUS ERFGOED Maastricht ... - WTA

Figuur 3: Vroegere Pius X-kerk te Alkmaar
Geslaagde herbestemmingen zijn vaak ook afhankelijk van een bijzondere samenloop van
omstandigheden, waarbij een unieke match kan worden gevonden tussen de toevallige
typologie van het gebouw en de plaatselijke vraag. Voorbeelden hiervan zijn de verbouwing
van de H. Pius X kerk te Alkmaar, welke vanwege zijn paviljoenachtige structuur onderdak
kon bieden aan de Stichting Hospice Alkmaar en de dorpskerk van Zuidermeer, waar de
toevallige stedenbouwkundige setting een oplossing bood om economisch verantwoord een
dorpshuis en een kapel te stichten. Een aparte categorie van herbestemming bestaat uit
wonen-in-de-kerk projecten. Op een uitzondering na, zijn zelden de discussies onder
burgers en professionals over zin en onzin, vorm en inhoud, monumentwaardigheid,
maatschappelijke/ religieuze gevoelens en economische rentabiliteit zo hoog opgelopen.
Zo zijn er meerdere successen, maar is er ook een lange lijst van discutabele transformaties
en regelrechte mislukkingen. Dit werd in 1995 al geconstateerd door schrijfster Tessel
Pollmann in haar boekwerk “Herbestemming van Kerken – een ontnuchterend resultaat,
(Uitgave RDMZ – CRM Reeks).
Pollmann behandeld in haar boek 17 voorbeelden van herbestemming van kerken van
verschillende denominaties en komt tot sombere conclusies.
Momenteel vindt door de gezamenlijke Nederlandse bisdommen een inventarisatie plaats
van herbestemde RK-kerkgebouwen uit de laatste 25 jaar. De bedoeling is deze ook te
waarderen op hun financiële en maatschappelijke succes. Ik zou er voor willen pleiten dat
deze inventarisatie met medewerking van alle andere kerkgenootschappen wordt
gecompleteerd.
Zo zouden we met elkaar eens rustig de stand van zaken moeten evalueren en daaruit
conclusie en lering trekken.
- 7 -