HERBESTEMMING VAN RELIGIEUS ERFGOED Maastricht ... - WTA

verschillende denominaties hier anders over wordt gedacht. De RK-kerk kent hierin een
strikter standpunt.
- een definitie van de specifieke monumentwaardigheid, doe je het voor de schil of voor de
inhoud.
- duurzame exploitatie
- maatschappelijk gedragen functie
- een acceptabele functieverandering voor de verkopende kerkgemeenschap
- acceptabele economische restwaarde voor de kerkgemeenschap.
Indien deze balans niet is te vinden dan moeten daar consequenties uit worden getrokken
met als uiterste consequenties óf amoveren óf de eerdergenoemde “mottenballenregeling”.
7.3. De status van ‘monument’ in de zin van stedenbouwkundige kwaliteiten
Een veel voorkomend fenomeen is dat het kerkgebouw an sich niet een bepaalde superbe
architectonische kwaliteit inhoudt, maar de stedenbouwkundige situering en dimensies de
specifieke kwaliteit bepalen. De lokale overheid heeft alle middelen in huis om door
herziening van het gemeentelijke bestemmingsplan, stedelijke randvoorwaarden vast te
leggen die deze genius loci kan waarborgen. De plaatselijke commissie welstand en
monumentenzorg kan vervolgens de architectonische kwaliteit van de nieuwbouw bewaken.
Deze “stedenbouwkundige monumentenstatus” zou een ware uitdaging kunnen worden voor
nieuwe, grensverleggende, architectuur.
7.4. Een herijking van de monumentenstatus op basis van een masterplan van
integraal kerkelijk gebouwenbeleid
Dit zou inhouden dat een kerkgemeenschap een masterplan met betrekking tot een cluster
van onderling functioneel gerelateerde kerkgebouwen zou moeten presenteren en, op basis
van economische gronden, kan aantonen, dat het afstoten van een monumentaal gebouw,
tegen een realistische grondwaarde en ter financiering van het behoud van ander
kerkgebouwen in dit cluster, onoverkomelijk is.
Indien de, voor de monumentaanwijzing verantwoordelijke overheid, niet bereid is de
exploitatie over te nemen en indien ook geen sprake is van stedenbouwkundige kwaliteiten,
dan zal de lokale overheid ook niet moeten schromen een monumentaanwijzing in te trekken.
8. Resumerend
Binnen de specifiek Nederlandse eigendomssituatie zal op het gebied van kerkelijk vastgoed
een herstructurering moeten plaatsvinden op basis van een “gesloten” beurs.
Het vigerend monumentenbeleid zet dit principe echter onder zware economische druk. Dit
roept een domino-effect op met betrekking tot de exploitatie van het kerkelijk vastgoed in het
algemeen, waardoor het besluit vaker zal moeten worden genomen een kerkgebouw af te
stoten. Echter, het afstoten van kerkgebouwen leidt praktisch gezien tot aanwijzing van
“nieuwe”, doorgaans gemeentelijke, monumenten, zodat een vicieuze cirkel ontstaat.,
Het groeiend overschot in kerkelijk vastgoed wat op deze manier ontstaat, dwingt overheden
en ontwikkelende partijen met regelmaat tot functieverandering van kerkgebouwen die het
predikaat “moeizaam, oneigenlijk en oneconomisch” verdienen en op gespannen voet staan
met de monumentwaardigheid.
Bij deze het pleidooi om tot differentiatie en her-ijking en beperking van
monumentaanwijzingen te komen. Dit met de doelstelling om binnen een
herbestemmingbeleid tot kwaliteit te komen en niet tot kwantiteit.
- 10 -