Aan de hand van de imam - Pauw & Witteman

IVA beleidsonderzoek en advies
Respondent 5: “Zij begrijpen de islam niet, daarom is het ook niet kwetsend, maar
eerder dom.”
Participatie
Veruit de meeste geïnterviewde mannen hebben betaald werk of volgen een opleiding.
Twee oudere mannen (beide zestig jaar) zijn arbeidsongeschikt verklaard. Geen van
de geïnterviewde vrouwen heeft betaald werk, met uitzondering van één vrouw die
in de avonduren werkt als huishoudelijke hulp. Men maakt gebruik van Nederlandse
voorzieningen daar waar dat wenselijk (consultatiebureaus, dokter), leuk / makkelijk
(bibliotheek, vereniging, sportschool) of nodig (winkels, werk) is.
Verschillen tussen mannen en vrouwen 24
Vrouwen spreken minder vaak Nederlands ook als zij al lang in Nederland wonen.
Velen beheersen de Nederlandse taal ook minder goed dan mannen. Het leven van
de ondervraagde vrouwen speelt zich voor een belangrijk deel binnenshuis af. Het
bijwonen van bijvoorbeeld het vrijdagmiddaggebed is, in tegenstelling tot mannen, niet
verplicht voor vrouwen. Betaald werk hebben de vrouwen over het algemeen niet. Wel
zijn er, soms veel, kleine kinderen om voor te zorgen.
Verschillen tussen jongeren en ouderen
Verschillen tussen jongeren en ouderen zijn lastig te benoemen. Ouderen lijken gematigder
te zijn in hun uitspraken. Ze zijn gewend geraakt aan een bepaalde leefvorm.
Jongeren worstelen veel meer met hun identiteit en over de vraag hoe de eisen en
mogelijkheden van de twee culturen met elkaar te verenigen zijn.
Conclusie
Op basis van de interviews en de (participerende) observaties door de onderzoekers
kan geconcludeerd worden dat een groot gedeelte van de moskeebezoekers er een
orthodoxe leefwijze op nahoudt. Zij proberen strikt volgens de regels van de koran te
leven. Tegelijk wordt het moeilijk gevonden om zich als orthodox moslim te handhaven
in de westerse samenleving waarin zoveel aanbod is van met de islam strijdige
gebruiken en gewoonten. Het leven in Nederland is voor veel moslims een extra
‘beproeving’. Men slaagt er niettemin redelijk in om de twee culturen gescheiden te
houden en alleen daar integratie toe te staan waar die nodig is om te blijven leven,
het gezin draaiende te houden en het geloof te kunnen belijden. Men leeft het liefst
naast elkaar, niet zozeer met elkaar. Binnen dat referentiekader staat men tolerant
tegenover de westerse gebruiken en gewoonten, zeden en moraal. Men lijkt het als
‘niet haalbaar’ te accepteren en om die reden ook niet wenselijk te vinden om die
Nederlandse gebruiken, gewoonten, zeden en moraal te veranderen. De ongelovigen
moeten zelf weten wat zij doen en laten. Dit blijkt ook uit het feit dat men kritischer is
op de eigen gemeenschap, als het gaat om ongelovig zijn of niet (strikt) leven volgens
de regels van islam, dan op de Nederlandse. Tegelijk kampen velen daardoor met een
identiteitsprobleem. Men kan of wil zich niet primair Nederlander noemen. Toch duidt
men zichzelf ook niet aan als Marokkaan of Somaliër. Men is moslim, gelovige, en dat
is wat verbindt.
24 Gelet op de in § 5.3 genoemde beperkingen ten aanzien van het aantal geïnterviewde vrouwen, maken wij slechts
summier onderscheid naar geslacht.
43