Aan de hand van de imam - Pauw & Witteman

1.2
2
Integratie en participatie van orthodoxe moslims in Tilburg-Noord
Eind 2005 liet het college van burgemeester en wethouders een verkennend onderzoek
doen naar signalen van radicalisering in Tilburg (Ruitenberg en Hoog 2006), om
inzicht te krijgen in ‘wat er onder de oppervlakte in Tilburg leeft ten aanzien van
radicalisering’. Dit onderzoek richtte zich onder meer op (vermeende) uitingen van
islamitisch radicalisme. In dit kader zijn gesprekken gevoerd met onder anderen imam
Ahmad Salam en zijn zoon Suhayb Salam 1 . Verder dan een eerste verkenning en
duiding van signalen ging het onderzoek niet. Hiertoe zou het nodig zijn, zo geven de
onderzoekers aan, om aanvullend casusonderzoek te verrichten. Onderhavige studie
kan als zodanig worden gezien: een casusonderzoek naar de moskee, de voorman en
de frequente bezoekers in de context van het integratie- en participatiestreven van de
gemeente Tilburg.
Aanleiding voor het onderzoek
De concrete aanleiding voor het onderzoek waarvan dit rapport het resultaat is, is dat
de teamchef van de politie in Tilburg-Noord namens zijn team te kennen gaf, dat hij
behoefte had aan een nadere duiding van de uiteenlopende analyses en
waarderingen met betrekking tot de opvattingen en activiteiten van imam Ahmad
Salam en de mogelijke invloed daarvan op de moskeebezoekers en op de wijk als
geheel. Vanuit de media en de inlichtingen- en veiligheidsdiensten begreep hij immers
in zijn wijk met ‘radicalisme’ van doen te hebben, met mensen die mogelijk een risico
vormen voor de democratie en de rechtsstaat 2 . Deze beeldvorming was niet
congruent met wat hij vernam op basis van verslaglegging van zijn eigen
politiemensen en professionals op het gebied van zorg en welzijn in de wijk.
Daarom was het in zijn optiek zinvol om scherper inzicht te krijgen – toegespitst op de
casus Tilburg-Noord – in omvang en aard van het maatschappelijke risico dat
vermeend ‘radicale’ interpretaties van de islam met zich zouden kunnen brengen voor
wat betreft (potentieel) non-integratief en/of non-participatief gedrag van de moslimgemeenschap
die de moskee regelmatig bezoekt. En hoe moeten professionals in de
frontlinie omgaan met zo’n fenomeen? Is de gemeente, de politie en zijn professionals
werkzaam in de wijk tot dusverre doeltreffend geweest om bewoners – onder wie de
frequente bezoekers van de moskee – te betrekken bij de Tilburgse samenleving?
1 In het onderzoek wordt Ahmad Salam abusievelijk aangeduid als imam van de As Soenah moskee (p. 47).
2 In een openbaar rapport van de Algemene Inlichtingen en Veiligheidsdienst (AIVD) is de Islamitische Stichting
voor Opvoeding en Overdracht van Kennis (ISOOK) betiteld als een organisatie die anti-integratieve boodschappen
verspreidt (AIVD 2004a, p. 4). In daaropvolgende openbare rapporten zijn deze stichting en de moskee,
alsmede de persoon van imam Ahmad Salam steeds opnieuw als ‘radicaal’ gepresenteerd (AIVD 2004b; AIVD