JG 19 nr 4 - Reynaertgenootschap

386
beeld. Van Everdingen toont ons niet alleen de belangrijkste Reynaertscènes, maar
plaatst de taferelen ook in meesterlijk uitgewerkte landschappen. Een dergelijke
compositorische opbouw kon men van Allart van Everdingen ook verwachten, want
in zijn tijd was hij beroemd om zijn landschapsetsen en -schilderijen.
Hoewel qua aantal drukken en navolgingen Van Everdingen zwaar moet onderdoen
voor Wilhelm von Kaulbach, heeft hij op velen meer indruk gemaakt dan
Kaulbach. Zo was Johann Wolfgang von Goethe helemaal weg van de suite, die hij
pas in 1783 kon aankopen. Een onderzoek naar de invloed van Allart van
Everdingens prenten op Goethes bewerking loont beslist de moeite. We kunnen met
aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid stellen dat er zonder Allart van
Everdingens Reynaertsuite geen Reineke Fuchs van Goethe zou geweest zijn. In
dat geval zou de Reynaert in Midden- en Oost-Europa ook niet zo’n grote verspreiding
hebben gekend.
Met dank aan Rik van Daele voor het verstrekken van de documentatie en de verwijzing naar de
prenten in Vondels Vorstelijcke Warande der Dieren en in J.F. Willems’ Reinaert de Vos (1836 en
1850) en aan Erwin Verzandvoort voor de informatie en het ter beschikking stellen van diverse
boeken en een prachtige set losse afdrukken van de etsen van Van Everdingen.
Noten
1. In Engeland zijn er reeds vóór 1921 diverse uitgaven verschenen waarin Reynaertprenten van
Allart van Everdingen zijn opgenomen:
- 40 prenten in: Joseph Cundall, The pleasant history of Reynard the Fox, Londen, 1843.
- 24 prenten in: Joseph Cundall, The most delectable history of Reynard the Fox, Londen,
1846.
2. In de Vierter Band van Johann Christoph Gottsched Ausgewählte Werke kwam er in 1968 een
herdruk van zijn Reineke der Fuchs. Met de 57 prenten van Allart van Everdingen en de vijf
aanvullende van Simon Fokke.
3. Daarom is deze uitgave niet opgenomen in het bibliografische Tiecelijn-nummer, jaargang
2004 nummer 3.
4. De illustraties in Hartmann Schoppers Latijnse bewerking zijn van Virgil Solis en in de latere
drukken van Jost Amman. De ‘latijnschen Reineke’ is een Latijnse bewerking door Hartmann
Schopper van de Frankfurtse Hoogduitse Reineke-tekst van 1564. Jan Goossens noteert hieromtrent:
‘De Solis-cyclus werd op zijn beurt weer nagesneden. Zes illustraties van deze nieuwe
reeks dragen de initialen IA van de houtsnijder Jost Amman (1539-1591). (…) Deze cyclus
verschijnt voor het eerst in de tweede druk van Hartmann Schoppers Latijnse vertaling
Speculum vitae aulicae. De admirabili fallacia et astutia vulpeculae Reinikes libri quatuor,
Frankfurt 1574/75’ (p. 82-84).
Tiecelijn, 19, 2006