lledte bevindi zich €p pc^tn^ %® ^ri

■ mr
^
Cvi
y
^^WB^Bi
VOOR ONZE TUINEN
^^^
^OfT" 31 is een tuin vooral in een
\^y groote stad een genot I De
,:. ^efde voor plant en dier kan
er bij groot en klein door tot uiting
komen, want hoe klein de tuin ook is
en hoe bescheiden de middelen vaak
zijn, die voor zijn onderhoud en ver-
fraaiiilg kunnen worden aangewend, er
is toch altijd wel iets moois of aardigs
van te maken 1 Daartoe zijn vaak alleen
wat ambitie, handigheid en smaak vol-
doende.
Uit den aard der" zaak zijn over het
algemeen de stadstuinen niet groot en
moeten we dus beginnen met die planten
te kiezen, welke er zich het best kunnen
ontwikkelen. Want niets stelt zoo teleur,
als een niet-groeiende of kwijnende
plant. Bij aanschaffing houde men dus
terdege rekening met planten, die in
de zon, en andere, die in de schaduw
het best tot haar recht komen.
Een dankbare plant, die het vrijwel
overal doet, is de dahlia.
Zrj stelt geen bijzonder groote
eischen aan den voedingsbodem; zij
mag echter niet te veel in de schaduw
staan. Zij is geschikt voor perken in 't
boordbed en heestergroepen. Men kan
de dahlia zaaien, stekken en scheuren.
Daar het nu echter al te laat is om
die behandeling zelf ter hand te nemen,
bestelle men liever dahliastekken bij een
soliden kweeker. U kunt dahliastekken
nog uitzetten tot eind Juni en krijgt
dan in den nazomer nog prachtige bloe-
men, mooier zelfs dan van oude knollen.
Feitelijk maken we altijd een fout door
te spreken van knollen. Het zijn ver-
dikte wortels, waarbij aan den stengel de
oogen zitten. Bij een knol (begonia, gla-
diolus) zitten de oogen daarentegen op
den knol. Een knol van een dahlia
Het eerste van een serie artikelen
voor bezitters van stadstuinen
DE DAHLIA
LADY AILEEN (Rose, donker-midden; hoog 40 cM.) ACME (Zalmrose; hoog 140 cM.)
\
- 12 -
^^
groeit alleen als er een stukje van den
stengel aan zit met één of meer oogen.
In de laatste jaren heeft de dahlia een
groote ontwikkeling ondergaan. Er zijn
nu wel vele honderden sooften, waar-
van we slechts noemen de decoratieve-,
pioen-, cactus-, pompon-, anemoon-,
ster-, halskraag- en mignon-dahlia's.
'".Eenige der mooiste decoratieve dah-
lia's zijn de Hera (lilarose). De Schelde
(purperrood), Ellinor Vandeveer (lila-
rose), Champagne (chamois met lila-
weerschijn).
Tuin.Cactusdahlia's.
Acme (zalmrose), Skagerak (geel).
Rheinisches Mädel (karmijnrood met
witte punten).
MignondaAlia's.
Lady Aileen (rose, donker.midden),
l'Innocence (wit). Butterfly (geel).
Nu de behandeling van de plantjes.
De grond, waarin we de stekken plan-
ten, moet krachtig en los zijn. Men
plaatse de hooge planten ongeveer 70
c.M. en de lage soorten -£ 40 c.M.
van elkaar. Bij de hooge soorten late
men één spruit tot ontwikkeling komen
om een flinke plant te verkrijgen. Om de
plant niet te beschadigen, plaatse men
er dan ook tegelijkertijd de stokken bij,
waaraan de plant later met raffia wordt
opgebonden. De jonge plantjes moeten
de eerste dagen goed vochtig gehouden
worden. Als de planten ongeveer 40
c.M. hoog zijn, verdient het aanbeveling
om hun een flinke gift vloei-
mest (kippen- of koemest) te geven. U
zult dan mooie, njk^bloeiende planten
krijgen, die een lust voor de oogen fen
een sieraad van uw tuin zullen zijn.
H. E. R.
HERA (Lilarose; hoog 140 cM),
»
y
DE AANKLEEDING VAN HET TOONEEL
In het voorgaande artikel heb ik u
uiteengezet hoe belangrijk een tooned-
décor kan zijn, ook al is het niets meer
dan een achtergrond waartegen ge-
speeld wordt, en heb ik u duidelijk ge-
maakt, dat zelfs zoo'n passieve achter-
grond een zorg vereischt — en düs ook
een waardeering — van even grooten
omvang als gold 't een hoofdperso-
nage. De tijd, dat een tooneeldécor het
product was van een "huisschilder, die
ook wel eens van Lodewijk den Veertien-
de had gehoord, is voorbij. Zelfs het
meest eenvoudige decor eischt, wil het
aan zijn taak voldoen, de volkomen toe-
wijding van een kunstenaar. T t Is heele-
maal niet noodig, dat deze kunstenaar
vóór alles schilder is. Hij kan ook archi-
tect zijn; ja, 't is aan de belangstelling
van de architecten voor het tooneel te
danken, dat wij langzamerhand zijn ver-
lost van de leelijke, platte decors met
vogels-,, die altijd vliegen of een zon, die
nooit verder komt, en dat daarvoor
plastisch werk in de plaats is gekomen.
Een Hollandsch architect, die buitenge-
wone dingen op het gebied van tooneel-
architectuur heeft gedaan, is b.v. Wijde-
veldt, terwijl merkwaardig genoeg de
prestaties van een zóó belangrijk en
kundig decoratief kunstenaar als Roland
Holst op een volslagen mislukking zijn
uitgeloopen!
Maar schilder of architect: hij. moet
iemand zijn, die zijn kunnen aan de
tooneelkunst ondergeschikt maakt. Want
een decor mag geen „Nachtwacht" en
ook geen „Stadion" worden.
Wél kan het méér zijn dan een ach-
teigrond; het kan een deel vormen der
handeling en op dat gebied hebben
vooral onze Oosterburen merkwaardige
staaltjes laten zien. .
Het zoogenaamde actieve decor heeft
altijd bestaan, bijvoorbeeld in stukken,
waarin een bepaald decor noodwendig
is. Wat zou er van Ghéon's „Arme onder
de Trap" terechtkomen, wanneer er op
DOOR EDUARD VETERMAN r=
het tooneel geen trap viel te bekennen ?
Wat zou er met „Josef in Dothan"
moeten gebeuren, wanneer er geen hei
en geen put was, waar toch voortdurend
over gesproken en voortdurend mee ge-
speeld wordt? Wat van „Salomé" wan-
neer er geen kerker is, om Jokanaän uit
op te diepen?
Nu kan men natuurlijk zeggen: de
Chineezen gebruiken ook geen decors;
die zetten een roeispaan overeind en
het publiek weet dat de scène op zee
speelt; ze zetten een tak tegen een stoel,
en het heele auditorium ziet een bloeien-
den boomgaard. Maar wij zijn nu een-
maal geen Chineezen. Ons publiek is
aan deze aanduidingen niet gewend. Men
moet hierbij niet een opvoering als „De
Gele Mantel" door Verkade ten bewijze
aanhalen, dat ons publiek zich wél op
deze manier de plaats der handeling
kan suggereeren — want dat stuk werd
gebracht als een experiment, waarbij
Voorbeeld van een gestyleerd actief decor voor „Oedipos"
ontwerp T. C. Pillartz
men dus wist allerlei merkwaardigheden
te zullen beleven. Het Westersche pu-
bliek is nu eenmaal niet ingesteld op
deze autosuggestie ... anders zou het
tooneeldécor immers nooit zijn uitge-
vonden ?
Het is in de geschiedenis lang niet
uitsluitend bij actieve tooneelarchitec-
tuur gebleven als trappen en putten en
kerkers. Men had hemels noodig, waar
goden uit neerdaalden, ,of hellen, die
duivels uitspuwden; de dikwijls zeer in-
genieuze uitvindingen, op dat gebied
gedaan, hebben de uitdrukking kunst- en
vliegwerk in 't leven geroepen. Na-
tuurlijk kon het niet bij machines alleen
blijven: ze moesten worden opgenomen
in het decor, en waar het decor de
functie van de machine schijnbaar over-
nam, werd ook hier het decor actief:
voor het publiek immers daalde Jupiter
dp een wolk neer, en niet op een tra-
peze I Voor het publiek kwam Mephisto
Voorstelling van Oedipos bij Reinhardt. (Het publiek werd hierbij onmiddellijk in de
handeling betrokken).
uit den grond, en niet uit een liftl Dik-
wijls werd het decor op deze wijze zoó
actief, dat er van het stuk bijzonder
weinig overbleef, en zoo ontstond het
kijkspel. Vroeger werden op de kermis-
sen gewoonlijk van dit soort stukken ge-
speeld, waarbij op de activiteit van het
decor een groot deel van de voorstel-
ling rustte.
Maar in deze werkelijke deelname van
het decor ligt niet in de allereerste
plaats zijn scenische activiteit. Van veel
grooter belang is zijn psychologische ar-
beid. En dat is misschien wel het moei-
lijkste van de heele tooneelarchitectuur.
Wanneer u op reis in een hotel aan-
komt, is het u niet onverschillig, in
welke kamer uien u stopt. Krijgt u een
lage kamer met weinig licht, uitziend
op een gore binnenplaats, met een don-
kerbruin behang en een donker plafond,
dan zegt u: „O neen... die kamer is
me veel te somber; daar word ik naar
van." En als men u dan in een ruime,
lichte kamer brengt, aan de zonzijde,
— 15 -
uitziend over een grooten tuin, met een
wit plafond en een licht behangsel met
■
'm