MER Buizenzone - Provincie Groningen

Huidige situatie en autonome ontwikkeling
Op basis van deze bovenstaande kaart wordt duidelijk dat bodemkundig gezien in het studiegebied
een drietal zones voorkomen. Het betreft een overgangszone van het, ten zuidoosten van
het Schildmeer gelegen veengebied, naar een knipkleigebied dat globaal doorloopt tot de kernen
Holwierde, Jukwerd en Eekwerderdraai. Ten zuiden van Appingedam en binnen de Steendammerpolder
en de Holepolder zijn in dit overgangsgebied lokaal enkele weideveengronden
(pVs) aanwezig. Deze weideveengronden zijn in paars aangegeven op de bodemkaart. Het
overgrote gedeelte van het, in donkergroen en –bruin aangegeven knipkleigebied bestaat echter
uit kalkarme, knippige poldervaaggronden (gMn83C, gMn88C) kalkarme knippoldervaaggronden
(kMn63C, kMn48c) en drechtvaaggronden (Mv41C). In het knipkleigebied zijn enkele,
in rood aangegeven wierden aanwezig. Ten noorden van Appingedam, rond Jukwerd, Marsum
en Biessum zijn tot slot binnen dit gebied afgetichelde gronden aanwezig (Mo80C). In deze in
lichtblauw aangegeven gebieden is knipklei ontgraven voor de regionale baksteenindustrie.
Ten noorden van de lijn Holwierde, Jukwerd en Eekwerderdraai gaat het knipkleigebied over in
een oud kweldergebied. Dit in lichtgroen en –bruin aangegeven gebied, wordt gekenmerkt door
het afwisselend voorkomen van ruggen en bekkens. De ruggen bestaan voornamelijk uit lichte
zavelgronden (Mn15C), terwijl in de bekkens hoofdzakelijk lichte en zware klei voorkomt. Meer
landinwaarts worden deze gronden zwaarder (Mn25C). In de richting van het zuidelijker gelegen
knipkleigebied worden deze gronden ook knippig (gMn15C, gMn25C en gMn85C). Binnen
het oude kweldergebied zijn een groot aantal wierden gelegen. Ten noordwesten van de lijn
Zeerijp, Godlinze, Losdorp en Spijk gaat het oude kweldergebied over in het voormalige
stroomgebied van de Fivel.
In het voormalige stroomgebied van de historische waterloop “de Fivel” zijn de jongste kleigronden
binnen het studiegebied aanwezig. Deze jonge zeekleigronden zijn in lichtgroen op de kaart
weergegeven. De oorspronkelijke monding van de Fivel is op dit moment grotendeels opgevuld
met kalkrijke lichte en zware zavel (Mn15A, Mn25A). De bedijking van deze gebieden heeft
vanaf circa 1200 vanuit zuidelijke richting plaatsgevonden. Het gebied ten noorden van Spijk is
hierbij rond 1636 – 1662 ingepolderd. De Oostpolder is tot slot in 1840 tot stand gebracht. Aan
de noordzijde van de Oostpolder is in donkergeel op de bodemkaart een smalle strook met
vaaggronden (Sn13A) aangegeven. De aanwezigheid van deze lichtere gronden is te relateren
aan het ontginningsproces van deze Oostpolder. De Eemshaven, in wit aangegeven op de bodemkaart,
is tot slot de laatste moderne landaanwinning uit de periode 1968 – 1973. De bodem
binnen deze haven kan worden gezien als een grootschalige antropogene ophoging.
Geomorfologie binnendijks
De tracés doorsnijden een gebied met kwelderwallen en fossiele kreken. Deze elementen zijn in
het landschap zichtbaar door hoogteverschillen. De fossiele kreken zijn laag en kwelderwallen
zijn hoger gelegen. De kreken en ruggen zijn ontstaan door de getijdewerking voor de bedijking.
Het relatieve hoogteverschil in het huidige maaiveld bedraagt enkele decimeters tot maximaal 1
meter. De laaggelegen kreken zijn deels verdwenen, maar deels nog zichtbaar in de vorm van
sloten of maren. De kwelderwallen zijn de hoger gelegen delen. Op deze kwelderruggen zijn de
wierden(dorpen) ontstaan.
293705, revisie 01
Pagina 45 van 127