Boude bewoordingen

druk van deze publiciteit ondergaat de medisch-ethische discussie een tempoversnelling.
Waar het orgaandonatie betreft verschuift de aandacht van
opofferingsgezindheid naar de toestemmingsproblematiek. Wie moet toestemming
geven voor postmortale donatie: de donor zelf? De nabestaanden?
Moet de burger voortaan een donorverklaring op zak hebben? De
zojuist geciteerde huisarts Baggen meent dat het verlossende woord van de
kant van de filosofie moet komen:
Er bestaat in de gehele Nederlandse litteratuur niet ook maar één
werk dat filosofisch-anthropologisch zodanig van opzet is, dat er
dwingende conclusies uit voortkomen voor een goede opzet van de
gezondheidszorg in de toekomst... Het verdient overweging tot enkele
fenomenologen hier in Nederland het verzoek te richten zich
over het ‘Instituut geneeskunde’ binnen de cultuur te bezinnen.
Niet een natuurwetenschappelijke-klassiek geneeskundige-methode
zal dwingende argumentatie verschaffen. Slechts een dialectisch-fenomenologische
methode in de handen van een goede wijsgeer zal
ons verder helpen. Het gaat er niet om een mythe te handhaven. Het
gaat om de wijsheid. (1139)
§ 3 Eerbied voor het leven
De eerste auteur die in Medisch Contact een poging in deze richting waagt is
de Nijmeegse fenomenoloog en zenuwarts J.J. Prick. Begin 1969 (n° 4)
publiceert hij een artikel getiteld De medische ethiek met betrekking tot de
nieuwste ontwikkelingen in de geneeskunde. Daarin wordt het uitgangspunt van
de traditionele ethiek, namelijk de absolute eerbied voor het leven, kritisch
tegen het licht gehouden:
Vanouds werd bij de arts een absolute eerbied voor het leven verondersteld.
Dit leidde tot bepaalde taakomschrijvingen, zoals: ‘Iedere arts
moet het leven trachten te behouden waar het aanwezig is’. En in iedere
medische deontologie vindt men dan ook op verschillende wijzen
tot uitdrukking gebracht, dat het de eerste opdracht van de arts is,
te strijden voor het behoud van het leven, in welke hoedanigheid dit
dan ook moge verkeren... Waar wij heden ten dage over mogelijkheden
beschikken om het leven schier eindeloos te verlengen, kan deze
plichtenleer niet meer worden gehandhaafd, omdat deze tot absurditeiten
zou kunnen voeren. Wij zullen derhalve opnieuw de taken
van de arts moeten omschrijven en formuleren. (p. 83)
46