Traject naar werk voor analfabete anderstaligen - Partners - VDAB

Met betrekking tot opzoekvaardigheden zijn de cursisten niet of nauwelijks vertrouwd met:
- het raadplegen van plattegronden, naslagwerken, alfabetisch geordende lijsten;
- praktische vaardigheden zoals klokkijken, kalender lezen, maten en gewichten, geld, enzovoort.”
Beperkte kennis van de wereld
Uiteraard hebben we hier met volwassenen te maken en - niet te vergeten - met een groep mensen die erin
geslaagd is om hun vertrouwde omgeving achter zich te laten, naar een ander werelddeel te gaan en daar op
zoek te gaan naar een nieuwe plek in een voor hen onbekende samenleving. Deze ingrijpende onderneming
zorgt voor een enorme verruiming van hun kennis van de wereld.
Toch is die kennis van de wereld niet op een overzichtelijke en gestructureerde manier aangebracht. Op
school krijg je immers inzicht in en een overzicht van belangrijke aspecten van de wereld, zoals geografie,
geschiedenis, wetenschap, techniek en natuur, kunst en literatuur, wiskunde enzovoort. Het is bij deze
doelgroep vaak verrassend om te zien wat ze wel allemaal weten dankzij hun rijke levenservaring. Tegelijkertijd
moet je constateren dat ze heel wat zaken niet kennen die voor ons evident zijn, omdat wij ze in onze
schoolloopbaan als het ware met de paplepel binnengekregen hebben.
Een opmerkelijk voorbeeld: naar aanleiding van de Dag van de Alfabetisering in 2008 hebben we samen met
de cursisten een persconferentie over het project voorbereid. Het was voor de cursisten echter heel moeilijk om
zich een voorstelling van een persconferentie te maken, omdat dit voor hen een onbekend gebeuren was.
Moeite om af te stappen van het eigen gezichtsveld
Mensen met weinig schoolse ervaring zijn minder geneigd om uit hun eigen context te stappen, omdat ze
dat nooit geleerd hebben. Ook is hun kennis van de wereld voornamelijk gebaseerd op hun eigen ervaringen.
Daardoor is het voor hen over het algemeen moeilijker om zich in te leven in het gezichtsveld van iemand
anders. Hiermee willen we niet zeggen dat deze mensen geen empatisch vermogen hebben. Uiteraard kunnen
zij zich inleven in gevoelens en emoties van anderen, zeker als die overeenkomen met eigen gevoelens en
emoties, maar het is vaak moeilijk om in de rol van een ander te kruipen en afstand te doen van hun eigen
gezichtsveld.
Concreet hebben we ervaren dat laaggeletterden bijvoorbeeld vaak niet de bedoeling van een rollenspel
begrijpen. Zij kunnen geen afstand doen van hun persoonlijke situatie en de rol van iemand anders spelen.
Moeite om afstanden in ruimte en tijd te overbruggen
Omdat in hun leefwereld vooral het hier en het nu centraal staat en er weinig stilgestaan wordt bij wat er
ergens anders gebeurt en wat er in de toekomst kan plaatsvinden of in het verleden plaatsvond, hebben
laaggeletterden vaak problemen om zich zaken voor te stellen die ver van het hier en nu liggen.
Een aantal voorbeelden:
- De cursisten in het Equal-project konden in het begin van het traject moeilijk inschatten wat het
betekent om gedurende anderhalf jaar een voltijdse opleiding te volgen.
- De cursisten konden zich moeilijk voorstellen wat het betekent om op stage te gaan. Een bezoek aan
de stageplaatsen was daarom zeker een noodzakelijke voorbereiding.
15