Traject naar werk voor analfabete anderstaligen - Partners - VDAB

Stap 1. Bespreek het instapniveau voor de loopbaanoriëntatie
Bij gealfabetiseerde anderstaligen stromen de cursisten door naar de loopbaanoriëntatie op het einde van het
basisniveau Nederlands (A1 of RG 1.1.). Aangezien voor laaggeletterde anderstaligen het voorziene aantal uren om dit
niveau te bereiken 600 uren is, is het niet wenselijk om de loopbaanoriëntatie uit te stellen tot deze cursisten die 600
uren bereikt hebben. De verantwoording hiervoor lees je in hoofdstuk 2.
Wat is echter een realistisch taalniveau om in het Nederlands een cursus loopbaanoriëntatie te kunnen volgen.
Uiteraard hangt dit sterk af van hoe de inhoud van de cursus gegeven wordt. Aangezien we er in een geïntegreerd
traject voor pleiten zo snel mogelijk met loopbaanoriëntatie en een beroepsopleiding te beginnen, spreekt het voor
zich dat de methodiek van de loopbaanoriëntatie moet aangepast worden aan een heel laag taalniveau.
Experimenten (Analfabeten ingeburgerd aan het werk, 2006 – 2008; Traject naar werk voor analfabete anderstaligen,
2009) wijzen uit dat je, mits specifieke methodieken, al heel wat kan bespreken met cursisten die een viertal
mondelinge modules van het leertraject voor alfa-cursisten in de basiseducatie achter de rug hebben. Mondeling
hebben deze cursisten reeds een heel beperkt taalniveau bereikt, maar schriftelijk staan zij nog nergens. Dit betekent
dus dat je in de loopbaanoriëntatie geen gebruik kan maken van schriftelijk materiaal. Ook het mondelinge taalniveau
is lager dan in de standaardgroepen loopbaanoriëntatie. Uiteraard is het niet eenvoudig om complexe zaken zoals
“wat kan ik, wat wil ik, wat moet ik kunnen voor een specifiek beroep” te bespreken met een beperkte taalvaardigheid,
maar visualisering en concretisering aan de hand van voorbeelden kan heel veel verduidelijken. Verder is een herhaling
van de essentie in een individueel gesprek met een trajectbegeleider in de eigen taal (cfr. onthaalbureau) een grote
meerwaarde. De cursisten kunnen dan in hun eigen taal reflecteren, nuances aanbrengen en vragen in de diepte
stellen. De loopbaanoriëntatie is immers cruciaal voor een goede start van de beroepsopleiding. We kunnen dit
individueel gesprek daarom sterk aanbevelen.
Het instapniveau van de loopbaanoriëntatie wordt uiteraard vooral bepaald door het eindniveau van het voortraject,
maar het is belangrijk om bovenstaande overwegingen voor beide onderdelen (voortraject en loopbaanoriëntatie) te
laten meespelen bij de beslissing.
Stap 2. Breng in kaart welke opleidingen in de regio toegankelijk zijn voor laaggeletterde anderstaligen
De inhoud van de loopbaanoriëntatie zal sterk afhankelijk zijn van het specifieke aanbod in de regio dat toegankelijk
is voor laaggeletterde anderstaligen. Immers, indien er geen specifiek aanbod is, en alle beroepsgerichte opleidingen
van de VDAB en derden als instapniveau richtgraad 1.2. vragen, wat nog steeds bij het overgrote aanbod gebeurt, dan
heeft een loopbaanoriëntatie voor laaggeletterde anderstaligen in het begin van hun traject weinig of geen zin. De
enige boodschap die je dan kan geven is Nederlands te volgen tot ze richtgraad 1.2. min of meer bereikt hebben (in
totaal 1.000 uren) en vaak betekent dit minimum twee jaar het aanbod van basiseducatie volgen. Het is dus van groot
belang om op voorhand alle mogelijkheden duidelijk in kaart te brengen, zowel binnen als buiten de VDAB, en indien
nodig een aantal specifieke initiatieven te nemen om de mogelijkheden voor de doelgroep uit te breiden.
31