Traject naar werk voor analfabete anderstaligen - Partners - VDAB

5. De methodiek en rol van de
verschillende begeleiders
5.1 De taaldocent
In geïntegreerde trajecten voor laaggeletterde, zeer laagtaalvaardige cursisten is de opdracht van de taaldocent zeer
uitdagend. De docent heeft meestal al enige ervaring met gealfabetiseerde anderstaligen die, al zijn ze niet perfect
Nederlandstalig, wel een eenvoudig gesprek kunnen voeren of toch ten minste instructies kunnen begrijpen. Voor
de doelgroep van laaggeletterde anderstaligen is dat, zeker aan het begin van hun traject, te hoog gegrepen. De
taaldocenten dienen hun werkwijze dan ook grondig aan te passen. Hun cursussen zijn eensklaps onbruikbaar, hun
woorden dringen niet meer door, hun beproefde manier van werken, is er plots geen meer. Een bijzondere doelgroep
vraagt een bijzondere aanpak.
Hoe werk je als taaldocent met laaggeletterde, zeer laagtaalvaardige cursisten? Dat is de centrale vraag van dit
hoofdstuk. We vertrekken vanuit een praktijkvoorbeeld, een taalles brood bakken uit het project Traject naar Werk
voor Analfabete Anderstaligen. Aan de hand van deze goede praktijkervaring beschrijven we de belangrijkste
didactische uitgangspunten van een methodiek op maat van laaggeletterde, zeer laagtaalvaardige cursisten.
We sluiten af met een overzicht van werkvormen op maat van onze doelgroep, ter inspiratie voor de taaldocenten.
5.1.1 Casus ‘ brood bakken ‘
In het kader van het project Traject naar Werk voor Analfabete Anderstaligen werd onder meer een opleiding
keukenmedewerker op maat van laaggeletterde cursisten ontwikkeld. De cursisten volgden een intensieve combinatie
van vaktechnische lessen, algemeen Nederlands en vakspecifiek Nederlands. De hieronder uitgeschreven les vond
plaats tijdens dit laatste opleidingsonderdeel. De cursisten worden talig voorbereid op een vaktechnische les brood
bakken die diezelfde namiddag zal plaatsvinden.
Deze les kan gelden als een schoolvoorbeeld van hoe taaldocenten binnen geïntegreerde trajecten les kunnen
geven aan laaggeletterde, zeer laagtaalvaardige cursisten. De taaldocent doet wat ze moet doen. Om tot onze
methodiekbeschrijving te komen, vertrekken we dan ook van haar goede praktijk.
Onze methodiekbeschrijving zelf bestaat uit twee delen. In een eerste deel (3.1.1 De taalklas, een krachtige
leeromgeving) schetsen we eerst de basisprincipes van de krachtige leeromgeving. In de kaderteksten concretiseren
we vervolgens deze principes door te verduidelijken hoe de taaldocent in onze casus ze in de praktijk brengt.
De basisprincipes van de krachtige leeromgeving zijn de uitgangspunten van onze methodiekbeschrijving: interactief
werken, context creëren, al doende leren. Ze zijn essentieel in het lesgeven aan laaggeletterde, zeer laagtaalvaardige
cursisten.
Deze doelgroep stelt echter een aantal extra uitdagingen aan de taaldocent, vooral door hun talige beperkingen maar
ook door hun leerstijl en hun gebrek aan schoolse vaardigheden. Dat is het onderwerp van het tweede deel van onze
methodiekbeschrijving: 3.1.2 Een specifieke doelgroep vraagt een specifieke aanpak. We beschrijven, opnieuw aan de
hand van onze casus, de voornaamste kenmerken van een didactiek die maximaal tegemoetkomt aan de eigenheden
en beperkingen van onze doelgroep. Maar beginnen doen we dus met onze goed praktijkvoorbeeld.
41