Traject naar werk voor analfabete anderstaligen - Partners - VDAB

Cyclisch werken
De cyclische opbouw van de lesactiviteiten is een heel belangrijk uitgangspunt voor de taaldocent die met
laaggeletterden werkt. De cursisten hebben heel veel herhaling nodig: binnen één les, tussen verschillende lessen
en tussen verschillende opleidingsonderdelen. De doelen moeten veelvuldig herhaald worden en in verschillende
contexten voorkomen. Binnen deze cyclische aanpak kunnen er dan een aantal typische bewegingen van gemakkelijk
naar moeilijker aangewezen worden. Zo werken de cursisten eerst aan taalreceptie (begrijpen) en pas daarna aan
taalproductie (spreken):
Eerst verwoordt de taaldocent de bereidingswijze. De cursisten moeten goed luisteren en een fout zoeken
(receptief). Daarna bouwen de cursisten zélf de bereidingswijze op. Ze verwoorden om de beurt één handeling
(productief).
Tijdens het item ingrediënten hangen de prenten van alle bestanddelen van brood aan het bord. De cursisten
oefenen eerst receptief. De taaldocent vraagt een cursist aan het bord en geeft opdrachten als:
wijs naar de boter, hang het water onder de suiker. Ze stelt ook gesloten vragen: hangt de gist op de juiste
plaats? Is dit boter? Pas daarna oefenen de cursisten productief. De taaldocent stelt vragen als: wat staat er op
deze prent? Welke prent hangt boven het water?
Een tweede beweging hangt samen met de klasorganisatie. De taaldocent werkt eerst centraal (klassikale oefeningen),
eventueel over groepswerk naar individueel (de cursisten werken alleen):
De cursisten werken eerst in groepjes van drie. Elk groepje krijgt kleine prentjes van allerlei ingrediënten: bloem,
druiven, gist, room, vis, … Ze leggen op een groot groen blad wat volgens hen wél in brood zit en op een rood
blad wat volgens hen niet in brood zit. Later doen de cursisten deze oefening nog eens individueel over.
Deze keer omcirkelen ze op een werkblaadje wat wel/ niet in brood zit.
Alle woordbeelden van de bestanddelen van brood en de overeenkomstige hoeveelheden liggen kriskras op
tafel. Eerst combineert de hele groep woordbeeld en hoeveelheid. Daarna doen de cursisten dezelfde oefening
individueel op een werkblaadje. Ze trekken pijlen om de woordbeelden met de juiste hoeveelheden te matchen.
Ze mogen kijken op hun receptenblad. De lesgever gaat rond om te ondersteunen.
Belang van een goede lesvoorbereiding
Eén en ander brengt met zich mee dat er veel tijd kruipt in de voorbereiding van lessen aan laaggeletterde cursisten.
Lessen moeten zorgvuldig opgebouwd worden, stapje voor stapje, van gemakkelijk naar moeilijk. Er moet een
goed evenwicht gezocht worden tussen centrale delen en individueel werken, tussen luisteren en spreken. Er moet
nagedacht worden over eenvoudige instructietaal: hoe breng ik die boodschap over? Prenten moeten gezocht en
gekopieerd worden.
49