Het dialect van Ommen - De Taal van Overijssel

gehoord, wordt wèl geschreven. Dus niet: griepm 'grijpen', schudn 'schudden', zengng
'zeggen', zoals men het zegt, maar: griepen, schudden, zeggen.
- De schwa of 'stomme e' wordt geschreven zoals in de spelling van het Nederlands
gebruikelijk is: baldaodig 'baldadig' (en niet baldaodug), arnstig 'ernstig', //////Ar 'lelijk'
(en niet lilluk), bessem 'bezem'.
- In open lettergreep en aan het eind van een woord worden de lange klinkers ee, oo,
öö, aa en aa en de korte en lange uu met een enkel teken geschreven (behalve de ee
aan het eind van een woord), zoals in het Nederlands gebruikelijk is: gevel 'gevel',
kopen 'kopen', stödig '(ge)stadig', vake 'vaak', ofbranen 'afbranden', buten 'buiten' (met
korte uu), zu:nig ‘zuinig' (met lange uu, voor de dubbele punt: zie hierna), slee 'slee',
stro 'stro', va 'vader'.
- De lange uu, ie en oe worden om het verschil met de korte uu, ie en oe direct duidelijk
te laten zien, als volgt geschreven: buigen 'buigen', /u;‘lui, lieden', luu:n 'luiden', bie:st
'beest', drieiven ‘drijven', schoe: 'schoen', droe:ve 'druif, oe:d 'hoed'. Voor -r zijn deze
klinkers altijd lang (als in het Nederlands), en behoeft dus geen lengteteken te worden
geplaatst. In woorden als bluuien 'bloeien' behoeft ook geen lengteteken te worden
geplaatst: een korte uu + i bestaat niet. Dus wordt 'm oe' (bn) geschreven als mu: of
muui, al naar gelang de uitspraak.
- De h wordt in het dialect van Ommen niet uitgesproken, en dus ook niet geschreven.
- In woorden als bier 'bier', door 'daar' en deur 'door', waar de -r als zodanig niet
gehoord wordt, maar nog wel een o- achtige klank op de plaats van de -r, wordt de -
r wèl geschreven. Is de rechter totaal verdwenen, dan wordt die ook niet geschreven,
bijv. in stat 'staart', dw as 'dwars', kottens 'pas geleden, onlangs', dös ‘dorst', köste
'korst'.
- In enkele woorden met een ee of een ie: voor een -g hoorde ik na de ee, resp. ie: nog
een o-achtige klank: ee“, ie", nl. in: ee“ge 'heg' en w/'e."ge 'wieg'. Martens noteerde in
zijn aantekeningen ook nog leu°g 'leeg' en dreu°ge. Voor de -ng klinken de ee, /'e:en eu
vrijwel steeds als ee“, ie? en eu°: ree°-ng 'regen', A7ee°-ng ‘negen’, zw ie f-ng 'zwijgen',
lief-ng 'liegen', /eu°-ng 'logen; leugen', bedreu"-ng 'bedrogen'. Ook in zoe/’-ng 'zuigen'
hoorde ik een o-achtige klank na de lange klinker. W aar deze woorden verderop
genoemd worden, worden ze eenvoudig geschreven met ee, ie:, eu en oe:.
11