Het dialect van Ommen - De Taal van Overijssel

den aolden visser (m.)
die oude visser
den jóngen is te bleu (m.) die jongen is te bleu
dissen boom koj' wel um m e-ouw en (m.)
deze boom zou je wel om kunnen hakken
disse aolde boerderije (v.) deze oude boerderij
den kerel efeen mooien sik (m.) die kerel heeft een mooi baardje
die vrouwe (v.)
die vrouw
dat drieste kereltie (o.) dat drieste kereltje
Tegenwoordig wordt echter bij mannelijke zelfstandige naamwoorden in plaats van
den ook wel het aanwijzende voornaam woord die gehoord:
Die bum per m uj' vervangen, z e td 'rm a r 'n aanderen op. 'Die bumper m oetje vervangen,
zet er m aar een andere op'.
Het aanwijzende voornaam woord kan ook terugwijzen naar een eerder genoemd
zelfstandig naamwoord; de vorm van het terugwijzende voornaam woord ‘die’ is dan
steeds den (soms denne', vgl. het gebruik van ikke en ieje in bijv. VMie is d 'ra n de beurte?
leje o f ikkei), en van 'deze' dissen, zowel bij mannelijke als vrouwelijke zelfstandige
naamwoorden. Bij terugwijzing naar onzijdige zelfstandige naamwoorden wordt dat of
dit gebruikt:
Den is n e tzo aold as ik. 'Die (nl. de zojuist genoemde persoon) is net zo oud als ik'.
Mien name (v.) den e'k op 'n m inst verbraanden oek (...) ezet (...). 'M ijn naam die heb ik
op de minst verbrande hoek (...) gezet (...)' (Makkinga 1985: 11).
Geef mie denne (m./v.) mar. 'Geef mij die maar'.
Welke katte zoj' ’t eerste votdoen, dissen o f denne? 'W elke kat zou je het eerst
wegdoen, deze of die?'
Toe dat gebeuren, regenen 't piepestellen. 'Toen dat gebeurde, regende het pijpestelen’.
7.5. De betrekke lijke voornaam woorden
Het Twents heeft nog drie verschillende betrekkelijke voornaamwoorden, nl. den (m.),
dee (v.) en dat (o.):
n Heer den ziene vrouwe is störvn...
De vrouw dee doar in n weenkei zeet...
t Keend dat noar skool hen geet... (Van der Velde 1994: 37-38)
74