Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 435 2
Tabel 1
Vlaardingen-Vergulde Hand-West, aantallen macrobotanische monsters per
hoofdperiode.
periode
aantal
Midden-Bronstijd 3
Vroege IJzertijd 3
Midden-Late IJzertijd 23
Late IJzertijd Romeinse tijd 10
Vroege Middeleeuwen 3
De macroresten zijn in de meeste gevallen geanalyseerd met een opvallendlichtmicroscoop
met vergrotingen tot 50 maal. Vruchten van de grassenfamilie en zaden
van de russenfamilie zijn onderzocht met een doorvallend-lichtmicroscoop met
vergrotingen tot 400 maal.
3.1 TOELICHTING BIJ DE DETERMINATIE VAN ENKELE SOORTEN
In deze paragraaf wordt een toelichting gegeven op de determinatie van enkele soorten of
groepen van soorten. Het gaat om soorten die nog niet vaak in Nederlandse
archeologische context zijn aangetroffen, of om soorten waarvan de determinatie om
bepaalde redenen vraagtekens oproept.
3.1.1 Valse voszegge (Carex otrubae)
Zaden (officieel: nootjes) van valse voszegge (Carex otrubae) lijken veel op die van echte
voszegge (Carex vulpina). Om deze reden wordt in archeobotanisch onderzoek meestal
alleen onderscheid tussen de soorten gemaakt als het urntje (officieel: perigynium) zich
nog om het zaad bevindt. In gevallen waarin alleen de zaden worden aangetroffen,
worden deze meestal benoemd als Carex otrubae/vulpina.
In het materiaal van de Vergulde Hand-West zijn echter vaak zaden (zonder urntjes)
gevonden die meer lijken op de zaden van Carex otrubae dan op de zaden van Carex
vulpina die zich in de recente vergelijkingscollectie van BIAX Consult bevinden. De als
Carex otrubae gedetermineerde zaden uit de Vergulde Hand-West zijn steeds langer dan
2.0 mm (vaak tussen 2,2 en 2,5 mm). In dit opzicht hebben zij dezelfde grootte als de
Carex otrubae zaden in de vergelijkingscollectie. De zaden van Carex vulpina in de
vergelijkingscollectie zijn in bijna in alle gevallen kleiner dan 2,0 mm; meestal ligt de
grootte tussen 1,8 en 1,9 mm.
Ook de vorm van de stipe (‘steeltje’ onderaan het zaad) van de twee soorten verschilt.
De stipe van Carex otrubae is duidelijk geprononceerder (meer uit het zaad stekend) dan
die van Carex vulpina.
3.1.2 Zompzegge (Carex curta)
Zaden (nootjes) van zompzegge worden in ons land niet vaak gevonden. Tot op heden
zijn slechts vondsten van zes locaties bekend. 3 Tijdens het onderzoek op de Vergulde
Hand-West zijn in vier monsters zaden van zompzegge gevonden. 4
Het zaad van Carex curta heeft een lengte van 1,6 mm, bij een breedte van 1,1 mm. De
omtrek van het zaad is eivormig tot enigszins ruitvormig. De lumina (het centrale deel
van epidermiscel van boven bezien) zijn duidelijk concaaf (hol).
De zaden van zompzegge lijken veel op die van sterzegge (Carex echinata), maar
kunnen daarvan wel onderscheiden worden op grond van hun omtrekvorm. De zaden van
3 Fokma 1997; Gouw & Kooistra 2006; Hänninen 2004; Van Beurden et al. 2003; Van der Meer
2004; Arts & Luijten 1994.
4 Het gaat om de vondstnummers 7.346 (MLIJZ), 9.1584 (MLIJZ), 9.1426 (MLIJZ) en 2.036 (VME).