Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 288 13
Opvallend zijn de zaden van taxus (Taxus baccata) die in de waterput werden gevonden.
Taxus is een voor mens en dier zeer giftige plant. Het is nauwelijks voor te stellen dat de
vruchten door de voormalige bewoners in de voeding of als geneesmiddel zijn gebruikt.
Volgens Dodoens zijn alle onderdelen van de taxus zeer schadelijk voor mens en dier. Hij
beschrijft er ook geen toepassingen van, alleen kunstzogenaamde hindernisse, een term
die hij gebruikt om klachten en bijwerkingen te omschrijven. Zelfs het slapen onder een
taxusboom wordt als schadelijk beschouwd:
‘Die Ibenboom (taxus) en wordt tot profijte van den menschen niet ghebruyckt/ hy es zoo
scadelijck ende fenijnnich/ dat die ghene die onder die lombre (schaduw) van hem slapen/
daer af cranck worden somtijts oock sterven/ sonderlinghe als hy bloeyet ende in
Gascongnien/ daer dese boom alder scadelijcxste es’. 46
Het gebruik als voedingsmiddel of als medicijn kan dus (nagenoeg) worden uitgesloten.
Vroeger werd de taxus echter wel gebruikt als heg rond deeltuinen in een groter
tuinencomplex. Taxushagen werden dan rond groepen van kleinere kruidenperken gezet.
De afzonderlijke tuintjes in de groep waren omringd door buxushagen (waarvan in de
waterput geen resten zijn gevonden).
3.2.7 Overige gebruiksplanten
Binnen deze categorie vallen vooral de grote hoeveelheid resten op van wouw,
kaardenbol en hennep. Daarnaast zijn enkele zaden gevonden van hop (Humulus lupulus)
en jeneverbes (Juniperus communis).
De enorme hoeveelheid zaden van wouw kan maar één ding betekenen: op het terrein
van de Prinsenhof werd textiel geverfd. Ook de resten van kaardenbol moeten
waarschijnlijk in het kader van textielbewerking worden gezien.
Jeneverbessen bevatten veel aromatische stoffen en werden vroeger daarom veel als
smaakmaker in marinades en paté’s gebruikt. Ook werden ze wel gebruikt om brandewijn
mee te maken. 47 In de Middeleeuwen lijken de bessen voornamelijk als geneesmiddel
gebruikt te zijn. Dat kunnen we bijvoorbeeld lezen op pagina 75 van Den Herbarius in
Dyetsche (zie figuur 5). Volgens de schrijver is Geniver ‘heet en droog in de derde
graad’. De meeste sterk kruidige planten en specerijen worden in de middeleeuwse
medicijnleer op zo’n manier beschreven. Er worden meerdere geneeskundige
toepassingen van jeneverbes beschreven, maar ‘alderbest’ is de olie (uit de bessen) tegen
een overvloed van zwarte gal, ofwel melancholie.
46 Dodoens 1554, 810.
47 Blankaart 1698, 336.