You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BIAXiaal 288 23<br />
tamme porceleyne dus. Van deze postelein beschrijft Dodoens een flinke reeks<br />
medicinale toepassingen. Het wekt geen verwondering dat de plant, die sappige bladeren<br />
en stengels heeft, vooral voor verkoelende doeleinden werd gebruikt. Het zaad werd in de<br />
17 e eeuw ook gebruikt tegen darmparasieten. 86 Dodoens schrijft dat het ‘in de spijse’ op<br />
dezelfde manier als sla gebruikt wordt. Recepten van postelein zijn echter moeilijk te<br />
vinden. In de Verstandige Kok of Sorghvuldige Huyshoudster komt het wel voor: 87<br />
Om alderley Groen te stoven<br />
Men neemt Spenagie / Kropsala / Endivie / Biet / Surckel (zuring) of spruyten van<br />
kool ofte Porceleyn; dit een van allen wel murruw (gaar) gekoockt zijnde / wordt<br />
gestooft met Boter / Foelie / Notenmuskaet en Sout.<br />
3.4.4 Kruiden en specerijen<br />
Het eten werd op smaak gebracht met zwarte mosterd, koriander, anijs en peper. Met<br />
koriander en anijs hadden we al in eerdere bewoningsfasen kennisgemaakt. Peper is voor<br />
de Prinsenhof in de 17 e eeuw een nieuwe smaakmaker. Vanaf de 15 e eeuw worden<br />
peperkorrels slechts af en toe in archeologische context in ons cultuurgebied gevonden.<br />
Vondsten van grote aantallen peperkorrels lijken beperkt te zijn tot rijke contexten. Peper<br />
is inderdaad van oudsher een duur (peperduur!) importproduct uit Zuid-Azië. Het was in<br />
de Middeleeuwen een van de duurste specerijen. Een pond peper kostte net zoveel als een<br />
heel schaap. 88 Het doen van uitspraken over de sociale status van de vroegere bewoners<br />
aan de hand van pepervondsten is echter riskant. Ondanks de hoge prijs werd peper<br />
namelijk vrij algemeen gebruikt. In de lagere adellijke kringen en bij de burgerij<br />
behoorde peper met gember, kaneel en saffraan tot de basiskruiden.<br />
3.4.5 Overige gebruiksplanten<br />
Wat de overige gebruiksplanten betreft zijn vondsten gedaan van bilzekruid (Hyoscyamus<br />
niger), jeneverbes, maanzaad (Papaver somniferum) en hennep (Cannabis sativa). Met<br />
hennep en jeneverbes hadden we in de vorige fasen al kennis gemaakt.<br />
Bilzekruid is op de Prinsenhof een nieuwe vondst. Het is vanwege het hoge gehalte<br />
aan alkaloïden een zeer giftige plant. Deze eigenschap maakt de plant echter ook populair<br />
als geneeskruid. In 16 e -eeuwse en jongere kruidenboeken worden dan ook veel<br />
toepassingen van bilzekruid als geneesmiddel beschreven. Dodoens wijdt in zijn<br />
kruidenboek onder het hoofdstuk Hindernisse echter ook een stuk tekst aan het gevaar dat<br />
het gebruik van bilzekruid kan opleveren. Hij spreekt van 'razernie, ydelheyt ende swaere<br />
droemen den dronckenscappe seer ghelijck (...) die den menschen oock ter doot<br />
bringhen'. In een 16 e -eeuws recept voor een slaapdrank komen zowel hennepzaden,<br />
maanzaad als zaden van bilzekruid voor: 89<br />
Om eenen te doen slaepen.<br />
Neemt een groet toyrnoyse ghewichte wit macopisaet (=maanzaad) ende also vele<br />
ghewichte caenpsaet (=hennepzaad) ende een alf groets tornoyse ghewichte belsaet<br />
(=zaad van bilzekruid) ende poedert ende gheeft hem drincken.<br />
Pleisters van bilzekruid werden in de 18 e eeuw door velen aangeprezen. Het schijnt dat de<br />
beroemde 18 e -eeuwse arts Boerhave tijdens het maken van bilzekruidpleisters bijna<br />
86 Dodoens 1554, 614.<br />
87 Willebrands 2006.<br />
88 Jansen-Sieben 1992, 197.<br />
89 Braekman 1963, 302.
Change language