Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 288 16
3.3.2 Fruit, zuidvruchten en noten
In de beerput is een enorme hoeveelheid resten van fruit gevonden. Veel fruitsoorten die
in de vorige bewoningsfase populair waren, zijn ook in de 14 e /15 e eeuw nog populair. Dat
zijn bijvoorbeeld hazelnoten, vijgen, aardbeien, pruimen en druiven (of krenten/rozijnen).
Van appels, peren en kersen zijn aanzienlijk meer resten gevonden dan in de vorige
fase. Dat kan betekenen dat deze fruitsoorten populairder zijn geworden.
Van pruimen zijn in de monsters uit de 14 e /15 e eeuw een paar nieuwe soorten
gevonden. Het gaat om de ‘soorten’ GRO-2 en GRO-13. De pitten van het type GRO-2
zijn identiek aan het door de Duitse onderzoeker Behre beschreven Formenkreis A. 49
Pruimenpitten van dit type zijn veel gevonden in vroegstedelijke contexten in Noord- en
Centraal Duitsland, Nederland en Frankrijk. Hieruit kan worden afgeleid dat deze
pruimen in een groot deel van Europa populair waren.
De pitten van het type GRO-13 hebben dezelfde vorm als de pitten van een oud
pruimenras dat hier en daar nog wel in ons land kan worden gevonden: het smal
boerenblauwtje. Het gaat om een kleine, blauwe pruim met een diameter van ca. 2,5 cm.
Verder is een groot aantal pitten gevonden van een kroosjespruim (Prunus domestica
subsp. insititia) die niet nader kon worden geïdentificeerd. De pruim van het type GRO-9
was ook in de vorige fase al aanwezig.
Nieuwe fruitsoorten in de 14 e /15 e eeuw zijn zwarte moerbei (Morus nigra), veenbes
(Oxycoccus palustris), aalbes (Ribes rubrum) en granaatappel (Punica granatum).
Van granaatappel zijn enkele pitten gevonden. Granaatappels zijn oorspronkelijk
afkomstig uit West-Azië en Noordoost-India, maar worden al vanaf de Klassieke
Oudheid in het Middellandse-Zeegebied verbouwd. Van hieruit werden ze naar
Noordwest-Europa geëxporteerd. Uit schriftelijke bronnen blijkt dat granaatappels,
vroeger o.a. appelen van garnaten (appels uit Granada) genoemd, vanaf de 15 e eeuw in de
Nederlanden verkrijgbaar waren. 50 Granaatappels hadden waarschijnlijk een grotere
betekenis als religieus symbool dan als voedingsmiddel. Als oorspronkelijk
vruchtbaarheidssymbool (vanwege het grote aantal zaden) was de granaatappel zowel een
huwelijkssymbool als een belangrijk religieus symbool, waarbij de opengelegde vrucht de
innerlijke eenheid van de kerk en de zaden de gelovigen uitdrukken. De pitten werden in
de 16 e eeuw onder andere als garnering op appelkoek gebruikt. 51 De schillen werden
gebruikt om samen met venkelzaad en honing gorgelwater te maken. 52 Het is moeilijk aan
de hand van de gevonden zaden de kwaliteit van de gegeten granaatappel(s) te
beoordelen, maar in principe behoren de vruchten tot de relatief dure producten die tot op
dit moment alleen in rijke sociale context zijn aangetroffen. 53
Ook de vondst van de aalbessen is bijzonder, want deze bessen worden pas in de 16 e
eeuw populair.
De veenbessen kunnen in de omgeving van de stad verzameld zijn of op een locale
markt gekocht zijn. Volgens Lindemans worden de bessen door ‘schamele lieden’ in de
bossen verzameld. 54 Dit hoeft uiteraard niet te betekenen dat de vroegere bewoners van de
Prinsenhof ‘schamele lieden’ waren die zelf de bossen introkken om bessen te plukken.
Ongetwijfeld waren de bessen in de Late-Middeleeuwen op de markt van Brugge te koop.
De bramen zijn zonder twijfel ook in de omgeving van de stad verzameld, maar
kunnen eveneens op de markt zijn gekocht.
Zwarte moerbei is oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied, maar de
bomen werden al vanaf de Late Middeleeuwen in de Nederlanden aangeplant. Volgens
Lindemans behoort de moerbei tot het 'luxe fruit' en werd de boom niet aangeplant in
49 Behre 1978.
50 Baudet 1904, 111, 113, 114; Sangers 1952, 43.
51 Jansen-Sieben & Van Winter 1989, 84.
52 Jansen-Sieben & Van Winter 1989, 143.
53 Cooremans 1996, Raversijde en Mechelen, Brugge ongepubliceerd.
54 Lindemans 1952 (II), 207.