Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 288 3
kritiekloos toegepast mag worden op vroegere vegetaties. Dit geldt vooral voor door
mensen beïnvloede vegetaties zoals bijvoorbeeld akkeronkruidvegetaties en graslanden.
Toch wordt omwille van de herkenbaarheid in bijlage 1 uitgegaan van het huidige
voorkomen. Bij de bespreking van de diverse vegetatietypen zullen indien nodig
nuanceringen op de indelingen worden aangebracht.
3.1 13 E /14 E EEUW (1250-1350)
Uit deze periode is één monster uit een waterput onderzocht.
3.1.1 Granen en dergelijke
In het 13 e /14 e -eeuwse monster zijn geen resten van graan gevonden.
Uit de onkruidanalyse zijn echter wel aanwijzingen voor de consumptie van graan
tevoorschijn gekomen. We kunnen dit afleiden uit de goede vertegenwoordiging van
onkruiden die in archeologische context meestal in combinatie met rogge worden
gevonden (zie hieronder).
3.1.2 Fruit, zuidvruchten en noten
Binnen deze categorie zijn vondsten gedaan van hazelnoot (Corylus avellana), walnoot
(Juglans regia), appel (Malus domestica), vijg (Ficus carica), braam (Rubus fruticosus)
en vlierbes (Sambucus nigra). Alle soorten zijn normale verschijningen in 13 e /14 e -eeuwse
context. Van vijg zijn de meeste resten (enkele honderden pitten) gevonden. Dit hoeft
echter niet te betekenen dat de vroegere bewoners meer vijgen aten dan bijvoorbeeld
appels of noten. In één enkele vijg kunnen namelijk vele honderden pitten zitten.
De vijgen zijn waarschijnlijk in gedroogde vorm geïmporteerd uit zuidelijke streken.
Uit historische bronnen blijkt echter dat ook in de Nederlanden vroeger hier en daar wel
vijgen verbouwd werden. Ook op een beschutte plaats op de Prinsenhof kan dit het geval
zijn geweest. Over de kwaliteit van de hier geteelde vijgen verschilden echter de
meningen. Volgens de Italiaanse reiziger Lodovico Guicciardini die in de 16 e eeuw de
Lage Landen bezocht, rijpten de vijgen hier slecht door gebrek aan warmte. 3 Een
vergelijkbare mening houdt de Zuid-Nederlandse botanicus Dodoens er in zijn kruidenboek
van 1554 op na. 4 Hoe het ook zij, de waarschijnlijk incidentele inlandse vijgenteelt
was vrijwel zeker onvoldoende om de grote behoefte aan vijgen te dekken.
Vooral tijdens de traditionele vastenperiode vanaf Aswoensdag tot Pasen (40 dagen!)
werden vroeger veel vijgen gegeten. Dit blijkt uit het feit dat in oude rekeningen grote
bestellingen van vijgen vooral in maart voorkomen. 5
De andere fruitsoorten en noten zijn waarschijnlijk allemaal van locale (inheemse)
herkomst. Het is niet mogelijk vast te stellen of de soorten in een locale tuin of
boomgaard verbouwd werden, of op een markt werden gekocht.
3.1.3 Groenten en peulvruchten
Van biet (Beta vulgaris) zijn opvallend veel vruchtjes in de waterput gevonden. Strikt
genomen kan het bij deze vondsten gaan om de gecultiveerde biet of de strandbiet.
Vruchtjes van deze beide variëteiten zijn namelijk niet van elkaar te onderscheiden. De
wilde biet, ook wel strandbiet genoemd, komt echter van nature alleen in het kustgebied
voor. 6 Bij vondsten in het binnenland gaan we er meestal vanuit dat zij van een
gecultiveerd bietengewas afkomstig zijn, vooral als de vondsten gedaan worden in relatie
met ander consumptieafval, zoals in de hier onderzochte waterput het geval is. Enige
3 Guicciardini 1566; Sangers 1952, 69.
4 Dodoens 1554, 772.
5 Van Winter 1989, 254.
6 Weeda et al. 1985, 157.