IN DE WACHTKAMERFig. 2: Borstverkleining met een verticaal en horizontaal littekenFig. 3: Borstverkleining met een verticaal litteken34<strong>ZOLarium</strong>januari - februari - maart 2007nacht zal doorbrengen. Meestal wordt er tijdens deingreep een buisje (drain) geplaatst in elke borst, om watsijpelend bloed op te vangen. De volgende dag wordt hetverband verwijderd en de wonden verzorgd. Indien erniet te veel vocht in de drains werd opgevangen, wordendeze ook verwijderd en kan de patiënte het ziekenhuisverlaten. Omdat het op voorhand vaak moeilijk is omde juiste postoperatieve maat te kunnen voorspellen,wordt er aangeraden om een 2 à 3-tal sportbh’s (verschillendematen) mee te brengen die aangepast kunnenworden na het verwijderen van het verband. Deze bhmoet gedurende een zestal weken dag en nacht gedragenworden, en nadien tot een drietal maand postoperatiefoverdag. De wonden zelf worden tot een tweetalweken na de ingreep thuis ontsmet en afgedekt door dethuisverpleegkundige. Na twee weken wordt de patiënteopnieuw op de consultatie gezien door de plastischchirurg. De wonden zullen geïnspecteerd worden en dehechtingen worden verwijderd. Een volgende consult zalmeestal een drietal maand na de ingreep gepland worden,gevolgd door een jaarlijkse controle.Fig. 4 : Het normale postoperatieve helingsenuitzakkingproces van een borstreductie.Mogelijke complicatiesEen borstverkleining is een heelkundige ingreepwaarbij alle ‘klassieke’ heelkundige complicaties kunnenoptreden; bloedingen, ontstekingen, slechte littekenhelingetc...Er zijn echter ook enkele specifieke complicaties;- de tepel: tijdens de ingreep worden de tepel en hettepelhof niet losgesneden en verplaatst, maar verschovenmet hun specifieke bloedvaten en zenuwen.Deze verschuiving kan resulteren in een verminderd
of volledig verlies van de gevoeligheid van de tepel. Inde meeste gevallen wordt er wat gevoeligheid herwonnen.Om een goede bevloeiing van de tepel enhet tepelhof te behouden, is het niet mogelijk om eenborst oneindig te verkleinen en zelfs indien zorgvuldigwordt gewerkt om een goede bevloeiing van detepel en het tepelhof te behouden, kan deze somsgedeeltelijk en in zeer uitzonderlijke gevallen geheelafsterven.- asymmetrie: bij geen enkele vrouw zijn de twee borstenidentiek, en ook na de ingreep zal dit niet zozijn. Er wordt steeds gepoogd om zo symmetrischmogelijk te werken en ook voor de ingreep zal nognagevraagd worden of er een borst groter is daneen andere of niet. Op deze wijze kan er dan rekeninggehouden worden met de volumes die moetenverwijderd worden, zodat er een zo symmetrischmogelijk resultaat verkregen wordt.- borstvoeding: in principe is het nog steeds mogelijkom borstvoeding te geven na een borstverkleinendeingreep. Er zijn echter diverse gevallen beschreven,waar dit niet meer mogelijk was en we raden danook aan om een borstverkleinende ingreep enkelte overwegen, wanneer er geen borstvoeding meervooropgesteld wordt. Daarnaast is het zo dat na elkezwangerschap het borstvolume nog zal veranderenen dit het postoperatieve resultaat op lange termijnkan beïnvloeden.Verdere evolutieDe eerste twee weken na de ingreep wordt er aangeradenom niet te veel huishoudelijke taken op te nemen.Indien noodzakelijk, dan eerder het licht huishoudelijkwerk. Het wordt ontraden om taken of oefeningen uit tevoeren waarbij grote armbewegingen nodig zijn of waarbijde borstspieren sterk aangespannen worden (bv. tillenvan zware voorwerpen, stofzuigen, etc...). Na 2 wekenkan het normale huishoudelijke werk hernomen wordenmits het dragen van de stevige sportbh. Sporten als lopenen fietsen kunnen hernomen worden maar met zwaarderesporten als tennis, squash, golf en zwemmen wordtbest 3 maanden gewacht. Er mag gerekend worden opeen werkonderbreking van vier tot zes weken.De littekenheling is als elders op het lichaam. De eersteweken zijn de littekentjes rood en goed zichtbaar,maar over verloop van enkele maanden zullen deze meeren meer ontkleuren. Indien de evolutie van de littekensniet perfect is, kan er op tijd gestart worden met littekencrèmeen/of silicone drukpleisters. Bovendien kunnendeze littekens vrij goed verborgen worden en zul-len ze verbeteren in de tijd. Mocht het zijn dat er nogeen overblijvend littekenprobleem is na volledige uitheling,kan dit zonder problemen onder lokale verdovingverwijderd worden. Er moet echter voldoende geduldgeoefend worden alvorens het definitieve resultaat kanbeoordeeld worden.Sommige patiënten zijn voornamelijk ongerust overde mogelijke lange termijn gevolgen van de ingreep op deborst. Vóór de operatie zal duidelijk gevraagdworden of er ooit één of andere borstpathologieis geweest bij de patiënte zelf of in defamilie. Er zal ook voorgesteld worden omeen radiologisch onderzoek en echografie vande borst te laten uitvoeren. Het is immers zodat zich littekenweefsel vormt in de borst, watnadien verwarrend kan zijn bij verder borstonderzoek.Een preoperatieve mammografieen echografie kunnen zo zorgen voor eenreferentiepunt. Al het weefsel dat tijdens deingreep wordt verwijderd zal opgestuurd worden vooranatomepathologisch onderzoek en indien tijdens deingreep een verdachte zone wordt ontdekt, zal dit nogeens apart worden opgestuurd. Er zijn wereldwijd belangrijkestudies gebeurd om na te kijken of borstchirurgieeen invloed heeft op de ontwikkeling van borstkanker. Aldeze studies zijn negatief gebleken. Daarentegen wordter af en toe, door het microscopisch onderzoek van hetweggenomen borstweefsel, een klein borstgezwel ontdekt,dat voordien met radiologisch onderzoeken nietzichtbaar was. Op deze wijze kan dan zeer vroegtijdig metaangepaste therapie gestart worden. Daarnaast is het zodat borstgezwellen ontstaan vanuit het borstklierweefsel.Door een borstverkleining zal er dan ook minderborstklierweefsel aanwezig zijn waarop er procentueelgezien dan ook een verminderd risico is op de ontwikkelingvan een borstkanker op lange termijn.Tot slot, indien er grote ongerustheid is over de mogelijkelittekens, die onvermijdelijk zijn bij deze procedures,moeten de voor- en nadelen van deze proceduregoed afgewogen worden. Er moet eventueel zelfs afgezienworden van de operatie indien de patiënte het ergerzou vinden om littekens op de borst te hebben dan eente grote of afhangende borst.Dr. Nicolas Verhelle endr. Bert Van den Hof,plastische heelkundeDisharmonie enmogelijke lichamelijkeklachten zijn vaakeen subjectief enmoeilijk aan te tonengegeven.35