JV - Award for Best Belgian Sustainability Report

Trypanosomen: slaapziekteen ziekte van ChagasSlaapziekte is een Afrikaanse ziekte. Bij mensen wordt ze veroorzaakt door de eencelligeparasiet Trypanosoma brucei, die wordt overgebracht door de beet van tseetseevliegen(Glossina). T.b. gambiense treft enkel mensen, vooral in west- en Centraal-Afrika. T.b. rhodesienseveroorzaakt een ernstige vorm van slaapziekte in Oost- en Zuid-Afrika. Andere trypanosomenveroorzaken verschillende ziekten bij dieren (met zware financiële gevolgen voor deveehouders) of gelijkaardige ziekten bij mensen, zoals de ziekte van Chagas in Zuid-Amerika.De trypanosoom komt ons lichaam binnen met het speekselvan de tseetseevlieg en vermenigvuldigt zich in het bloed ende lymfe terwijl hij het menselijke afweersysteem ontwijkt.Vervolgens nestelt hij zich in het hart, de nieren en ten slotteook in de hersenen. In een eerste fase veroorzaakt hij eenkoortssyndroom dat, met opstoten, jaren kan doorgaan. Eensde hersenen getroffen zijn, wordt de patiënt verward en suf,en zijn slaappatroon raakt verstoord. Uiteindelijk gaat hij ineen coma en zonder behandeling sterft hij onherroepelijk.De Wereldgezondheidsorganisatie WGO schat dat slaapziektejaarlijks 10 000 à 20 000 mensen fataal wordt, maar deaantallen kunnen veel hoger liggen omdat veel gevallen nooitvastgesteld of gerapporteerd worden. Trypanosomiase bijdieren doodt jaarlijks zo’n drie miljoen stuks vee.Gedurende miljoenen jaren van co-evolutie hebben detrypanosomen geleerd om elke aanval van ons immuunsysteemaf te blokken, te ontglippen of te weerstaan. De zoektochtnaar een vaccin is daardoor verschrikkelijk lastig.. Er zijn enkelegeneesmiddelen beschikbaar, maar ze zijn enkel effectief inhet eerste bloedstadium. Wanneer de parasiet eenmaal dehersenen bereikt heeft, zijn giftige arseenderivaten nodig, diebij 5% van de patiënten tot de dood leiden. Patiënten moetenverscheidene maanden na hun behandeling, omdat ze vaakhervallen.Het ITG heeft een lange traditie van onderzoek naar menselijkeen dierlijke trypanosomiase, die ook nu in verschillendeonderzoekslijnen wordt verdergezet.Het fundamenteel onderzoek richt zich op de moleculaireinteracties tussen de trypanosoom en de tseetseevlieg. Wezetten ons onderzoek voort naar Sodalis glossinidius, eenbacterie die in symbiose leeft met de tseetseevlieg en viade moeder doorgegeven wordt. Ons einddoel is een modelte ontwikkelen voor de tseetseebestrijding via genetischgewijzigde bacteriën, die stoffen produceren die de vectoren/of de ziekteverwekker aanvallen. Bacteriële symbiontendie transgene eiwitten afscheiden in ziektedragende insecten,bieden ook intrigerende mogelijkheden om insect-pathogeeninteracties te bestuderen. We hebben al aangetoond dat S.glossinidius in vitro gekweekt en genetisch aangepast kanTestkit voor de ontdekking vanTrypanosoma-besmetting, via de minianionuitwisseling centrifugatietechniek,ontwikkeld aan het ITG en geproduceerd inKinshasa. De kit is nog steeds betrouwbaarna een jaar bewaring bij 37 °C.30 | ONDERZOEK