JV - Award for Best Belgian Sustainability Report

Gratis gezondheidszorg: ja, maar metde nodige voorzichtigheidDe jongste jaren hebben veel landen met laag- en midden-inkomen de bijdragevan de patiënt aan de gezondheidszorg opgeheven. Samen met onderzoekers uitalle continenten hebben we die beleidskeuze en haar gevolgen bestudeerd, metfocus op Afghanistan, Burundi, Burkina Faso, Mali, Nepal, Rwanda en Oeganda.Ze werden verzameld in een speciaal nummer van “Health Policy & Planning”,gecoördineerd door Bruno Meessen van ons Departement Volksgezondheid,Belangrijkste les: het kan, maar het mag niet ondoordacht gebeuren.De belangrijkste conclusies kunnen als volgt samengevat worden:• De patiëntenbijdrage schrappen is een politieke veeleer dan een technische beslissing, meestal genomendoor het nationale topniveau – soms tijdens verkiezingscampagnes.• Veel landen kiezen voor een selectieve gratismaking (bijvoorbeeld voor moeders en kinderen, of voor hiv/aids), in lijn met de Millenniumdoelstellingen.• Bij beslissingen zonder voldoende consultatie van belanghebbenden (met inbegrip van degezondheidswerkers), kan het gezondheidsysteem jte maken krijgen met een plotse toevloed vanpatiënten, geneesmiddelentekort en andere schokken.• Betrokkenheid van gemeenschapsleiders, gezondheidswerkers en technici op het terrein, is essentieel ombeslissingen om te zetten in dagelijkse praktijk.• Indien goed voorbereid en uitgevoerd, kan ‘gratis’ gezondheidszorg de toegang tot gezondheidsdienstenverbeteren. Maar als te weinig fondsen voorzien zijn, kan het de mensen paradoxaal genoeg nog meerkosten door overbelasting, verdringing en geneesmiddeltekorten in de openbare instellingen.• Gratis gezondheidszorg is één optie, verzekeringen een andere. Maar elke oplossing zal enige complexiteitvertonen, voor burger, budget en instellingen. Gezagsdragers moeten dus hun technici raadplegen omonbedoelde effecten te vermijden en een fair, efficiënt en duurzaam gezondheidssysteem uit te bouwen.• Donoren, internationale organisaties en ngo’s hebben een rol te spelen, maar in vol respect voor desoevereine beslissingen van de landen in kwestie.• Een verbetering voor de kwetsbare groepen komt er alleen als het beleid een financieel en beleidsmatiglange-termijnperspectief heeft, en een technische degelijkheid die rekening houdt met de complexiteit.Bruno Meessen besluit met een hoopgevende trend in het eigenaarschap van het beleid: “Afrikaanseexperts op dit terrein organiseren zichzelf in een ‘community of practice’. Dank zij de moderne informatie- encommunicatietechnologie delen ze hun ervaringen en kennis, en krijgen ze volop kans om van elkaar te leren.”56 | ONDERZOEK