07 magazine Leef!

coverstory
Kunstenaars
zijn mensen met een gat in hun ziel
Roesja Trimbos en Maja van Hall zijn kunstenaars, maar leven als ieder ander
Het lijkt misschien een bijzondere combinatie; Roesja die
met de tentoonstelling Troost, overleving en bezwering
haar expositiedebuut beleeft, en de ervaren, oudere, Maja.
Maar als je ze samen ziet, begrijp je wat hen bindt. Allebei
talentvol, intelligent, bevlogen en vol humor. Maar soms
ook ernstig. Over hun kunst, en wat hun talent voor rol
speelt in hun leven. En over elkaar, want dat ze elkaar hebben
beïnvloed en geïnspireerd in het proces - van idee
voor de tentoonstelling tot het resultaat - staat voor hen
als een paal boven water.
‘Ik heb tien jaar lesgegeven aan de academie in Enschede
en merkte toen hoe fijn het is om met jonge mensen te
werken. Dat is met Roesja ook het geval. Desondanks ben
ik altijd hetzelfde. Ik ben zoals ik ben. Ik heb me dan ook
nooit iets aangetrokken van wat mensen van mij vinden.
Daar kan je niet aan beginnen.’ Roesja glimlacht als Maja
dit zegt en knikt bevestigend. ‘Als kunstenaar ben je een
doorgeefluik. Je antenne staat als het ware op ontvangen,
de inspiratie komt met golven binnen. En daar moet je
naar luisteren. Want als je openstaat komen er ook dingen
binnen die je niet kunt gebruiken. Dan wordt het een last.’
‘Dat herken ik, zegt Maja. ‘Er komt iets binnen en ik doe er
wat mee. De schil die je als mens om je heen hebt wordt
dunner. Je voelt alles, alle prikkels komen binnen. Ik ben
dan ontvankelijk voor wat ik zie, hoor en ruik. Dat klinkt
wat dramatisch misschien, maar zo erg is het niet. De
kunst is om, in mijn geval, deze prikkels om te zetten naar
mooi werk. Beeldhouwen is een direct contact tussen je
hoofd, je handen en het object. Dat is echter hard werken
waarbij je je ambacht moet ontwikkelen. Vincent van
Gogh heeft dat mooi verwoord: “Kunstenaars zijn mensen
met een gat in hun ziel”, ik herken me daarin. Dat gat is de
onrust, de druk die je voelt is om dat gat te dichten. Als je
aan het werk bent ben je, soms maar even, verlost van die
druk. Je hoeft even nergens anders aan te denken. Je
wordt opgetild.’
het geamuseerd hebben aangekeken en zich er niet mee
bemoeiden. Tijdens mijn pubertijd was dat lastiger. Toen
was het uiten van die kunstzinnige gevoelens een worsteling.
Ik moest wat maken maar wist nog niet goed wie ik
was en waar ik voor stond. Als ik nu aan het werk ben, heb
ik muziek aan, mijn poes Noa loopt door het huis en de
tuin, en ik ben bezig. Het gaat vanzelf. Liefst ga ik de hele
dag door en als het goed is kom ik in een flow. Als ik dan
andere dingen moet doen, iets huishoudelijks of wat dan
ook, baal ik. Ik wil verder.’
Maja had in 1968 haar eerste expositie in de bekende Amsterdamse
Galerie d‘Eendt waarna haar bekendheid snel
toenam. Zij is met andere woorden al veel langer bezig.
‘Na de kunstacademie begint het pas. Ik heb geprobeerd
alle technieken die ik daar heb geleerd te vergeten. En
vooral alle docenten. Om ruimte te creëren en mijn eigen
weg te vinden. Maar ja, de praktijk zet je met twee voeten
op de grond. Ik kreeg een gezin, Eylard, mijn man, had een
drukke baan. Er moest ook geld verdiend worden. Daarom
zie je dat de meeste kunstenaars ook een baan erbij hebben.
Afhankelijk zijn van de vrije verkoop is verschrikkelijk.
Maar een ‘gewoon’ beroep naast je kunstenaarschap
is lastig. Dat blijkt wel uit wat ik eerder vertelde.’
‘Het heeft ook wel iets nederigs’, vult Roesja aan. ‘Je hebt
een gevoel en dat moet eruit. Het gaat de hele tijd door,
het houdt niet op. Als kind was ik ooit bij mijn oma en
opa. Ik deed een middagdutje en toen ik wakker werd zaten
zij in de woonkamer. Zonder iets te zeggen ging ik alle
meubelen verschuiven. De ruimte mooier maken. Het
moest gewoon. Kennelijk was ik als vierjarige al bevlogen
en moest het gevoel eruit. Gelukkig dat mijn oma en opa
9