Erfgooierskwestie

More documents

Recommendations

Info

6 I. DE TO EST AND TOT 1903. De ,Gerneene Heiden en Weiden van GooiLand" zijn uitgestrekte stukken grond, gelegen onder de gerneenten Blaricurn, Buss urn, Hilversurn, Huizen, Laren en N aarden. Gelijk de naam reeds aanduidt, bestaan zij gedeeltelijk' uit heiden, gedeeltelijk uit weiden; vooral deze laatsten zijn voor de veehoudende erfgooiers van groot beLang. De gemeene weide, Oud-Hollandsch ,rneent" genaarnd, strekt zich b.v. onder Hilversurn uit in de richting van Ankeveen over een afstand in de lengte van orristreeks drie kwartie10 gaans. Drie vragen doen zich nu ten aanzien van die gr.ondoo voor: Aan wie behoort het gebruiksrecht, de eigendorn, het beheer? Onder deze is de vraag omtrent het gebruiksrecht de minst betwiste. Dat gebruiksrecht, d. i. het recht om vee te weid·en, hout te kappen, plaggen te slaan, te jagen enz. (over den ornvang van dat gebruiksrecht bestaat eenig verschil), behoort aan de erfgooiers. Erfgoo·iers zijn sornmige Gooibewoners, die dat recht van ouder op ouder hebben gehad, een soort boerenadel dus. In 1708 werden er 1ijsten van de toen bestaande erfgooiers opgernaakt, welke thans nog in het Rijksarchief te 's-Gravenhage berusten. Ieder, die zij ~n afstarnrning van de op die lijst·en voorkornende personen kan bewij'zen, moet geacht worden nog erfgooier te zij·n. In het Gooi is echter doorgaans van algemeene bekendheid of iernand al dan niet tot de erfgooliers behoort. Hun juiste aantal is op dit oogenblik niet bekend, maar schijtnt op ornstreeks twaalf honderd t·e kunnen worden gesteld. lets rneer betwist is de vraag aan wie de eigendom dier gr.onden toekornt. Over den eigendom dier gronden zijn reeds in oudc tijden pr.ocessen gevoerd. Zoo wees in 1469 het Hof van Holland den eigendorn dier gronden aan de erfgooiers toe. Onder den naarn van ,Arrest van den Hoogen Raad van Mechelen van 1474" is voorts eene uitsp•raak bekend geworden, waarbij de Hoog·e Raad van Mechelen die beslissing van het Hof van Holland zoude heblben vernietigd en den eig·endorn aan den Graaf van Holland hebben t.oegewezen. Een onderzoek in de archieven te Brussel heeft evenwel ernstigen twij'fel aan de echtheid van deze uitspraak doen riJzen. Hoe dit zij, de verschillen over den eigendom der gronden duurden voort, namelijk
7 tusschen den Graaf, later de Kroon, eenerzijds, en de erfgooiers anderzijds. Om aan die verschillen een einde te maken, werd in 1836 een vergelijk getroffen voor een deel der gronden, hetwelk in 1843 werd aangevuld met een vergelijk omtrent de overige gronden. Dit vergelijk, waarop reeds hoven werd gezinspeeld, werd aangegaan tusschen Koning Will em II eenerzijds, de V er· gadering van Stad en Lande, optredende voor de gerechtigden tot die gronden, anderzij:ds. Bij' dat vergelijk werden de gronden in twee deelen of parten gescheiden: het eene deel zoude v.oortaan in onbe~wisten eigendorn toelmmen aan den Koning, de erfgooiers deden afstand van hun recht van gebruik op die gronden; bet andere deel werd door den Koning voor het vervolg in onbetwisten eigendom afgestaan aan voormelde Gerechtigden. Vandaar dan ook dat de besturen der gemeenten Blaricum, Bussum, Huizen, Laren en N aarden op het stand punt staan, dat de eigendom dier gronden niet toekomt aan de gemeenten, maar aan de erfgo.oiers. Aileen de gemeente Hilversum, die: de gronden voor haar uitbreiding het meeste noodig heeft, schijnt thans nog te beweren, dat die gronden btj voormelde scheiding van 1836 - 1843 niet aan de erfgooiers, maar aan de gemeenten zijn toegewezen. Zij redeneert daartoe als volgt: Bij die scheiding van 1836-1843 zijn niet de erfgooiers zelven opgetreden, doch is opgetreden ,de V ergadering van Stad en Lande" namens de gerechtigden. Deze gerechtigden werden niet gevormd door een dee!. der ingezetenen der zes Gooische gerneenten, de speciaal als ,erfgooiers" aangeduide P'ersonen, maar inderdaad zijn aile ingezetenen dezer gemeenten erfgooiers. Vandaar dus dat d~e , V ergadering van Stad ·en Lande" in 1836-1843, optredende voor de ,gerechtigden", alle ingezetenen der Gooische gemeenten, en daardoor dus :aie burgerlijke gemeemen zelve heeft vertegenwo.ordigd. De gmndslag dezer J.'1edeneering, dat alle ingezetenen der Gooische gemeen1en erfgooiers zijn, is echter historisch onjuist en in strijd met den feitelijken t.oestand. Ook' al moge er wellicht eenmaal een tijd zijn geweest, waarin aile of de meeste ingezetenen dier gemeenten ook gebruiksgerechtigden war·en - dat is moeilijk meer na te gaan - vast staat in elk geval clat sinds eeuwen en eeuwen
Page 1: l)e Erfgooiers-quaestie --- -------
Page 5 and 6: De titel dezes wekt de herinnering
Page 7: 5 van gezag. Want sommige der gemee
Page 11 and 12: 9 worden. Want de erfgooiers en de
Page 13 and 14: 11 vVanneer de g.emeenten in versch
Page 15 and 16: 13 dat derhalve deze verordeningen
Page 17 and 18: 15 den de eigenaars dier dieren dez
Page 19 and 20: 17 sloten en de hekken om koeien do
Page 21 and 22: H1 en op U we uitsluitende persoonl
Page 23 and 24: 21 storing was eene jjdele, omdat d
Page 25 and 26: 23 ontving: ,Brasser, daar kan ik j
Page 27 and 28: 25 Hoofdbestuur verklaarde eYenwel
Page 29 and 30: 27 son en gericht, die zich bij Van
Page 31 and 32: 29 verder beheer of andere bemoeiin
Page 33 and 34: 31 waren ,ontstolen", hoewel he~ aa
Page 36: DRUKKY.RIJ KLENE. - HILV.LRSUM.

Erfgooierskwestie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?