Margarine Vetten Oliën - ISPT Institute for Sustainable Process ...

KADER 7
Hexaan en aceton
Hexaan en aceton worden als oplosmiddel aan de geplette
oliezaden en –bonen respectievelijk olie toegevoegd. Zij
mengen zich met de olie, waardoor de olie met oplosmiddel
gemakkelijk af te scheiden is van de restfracties.
Vervolgens moet de olie worden gescheiden van het oplosmiddel.
Membraantechnologie biedt deze mogelijkheid.
Figuur 8 laat zien dat de membranen afhankelijk van het type
filtratie deeltjes tegenhouden. Zo worden door nanofiltratie alle
opgeloste deeltjes tegengehouden, terwijl microfiltratie kleinere
deeltjes laat doorstromen. Microfiltratie valt buiten de drie
genoemde mogelijkheden en wordt niet verder behandeld.
Het toepassen van ultrafiltratie als technologie kan tot een
betere scheiding van olie en hexaan en tot energiebesparing
leiden. Nu wordt hexaan verwijderd door destillatie, een energieintensief
proces. Alhoewel de olie na ultrafiltratie nog gedestilleerd
moet worden om de laatste restjes hexaan te verwijderen,
leidt de toepassing van ultrafiltratie tot betere scheiding en
energiebesparing.
Nanofiltratie kan worden toegepast voor het zogenaamd
‘ontslijmen’ van olie. Hierbij worden fosfolipiden uit de olie
verwijderd, die de olie een ongewenste kleur of smaak kunnen
geven. De huidige manier van verwijdering van fosfolipiden is het
bewerken van de olie met chemicaliën. Door membranen toe te
passen is ‘ontslijmen’ als aparte stap niet meer nodig. De fosfolipiden
worden namelijk door de membranen uit de olie gefiltreerd en
hoeven niet meer separaat met chemicaliën te worden verwijderd.
Nanofiltratie kan ook worden toegepast bij de scheiding van
olie en aceton. Nu wordt aceton veelal verwijderd door het
te verdampen. Door de olie te verwarmen wordt echter ook
de kwaliteit van het product aangetast. Het toepassen van
membranen op kamertemperatuur kan de kwaliteit van de oliën
ten goede komen. Spiraalgewonden nanofiltratie is een speciale
moduleopbouw van nanofiltratie.
Vibrerende membranen kunnen worden toegepast in de
MVO-sector, met name bij het ontslijmen, het fractioneren en bij
de productie van dierlijke vetten. Door het vibrerende karakter
vervuilen de membranen niet, één van de belangrijkste voorwaarden
voor gebruik in de MVO-sector. De investeringskosten van
een vibrerend membraansysteem zijn gelijk aan de kosten van
een conventioneel systeem. Andere voordelen van een vibrerend
membraansysteem:
• Er kan een hogere opbrengst van zuivere olie worden gerealiseerd
Routekaart MVO
• Er kan een energiebesparing van 80% worden behaald ten
opzichte van het conventionele crossflow membraansysteem
Daarnaast is gekeken naar mogelijkheden van membraantechnologieën
voor het scheiden van vrije vetzuren (kleine vluchtige
componenten) uit olie. Het gebruik van membranen lijkt een
goed alternatief voor de huidige manier van scheiding die een
hoog water- en chemicaliënverbruik kent. Er is echter meer
onderzoek nodig om deze scheiding te kunnen realiseren in de
MVO-sector.
3.3.3 Impact membraantechnologieën
De beschreven technologieën zijn voor de MVO-sector nog
relatief nieuw en onbekend. Om de betrouwbaarheid van en
bekendheid met de technologie te vergroten is aanvullend onderzoek
(met name applicatieonderzoek) nodig om tot een succesvolle
implementatie van membraantechnologie te komen (zie
kader 8 voor de fasen in R&D). Is de betrouwbaarheid eenmaal
aangetoond in de MVO-sector door een pilot-onderzoek, dan
kan de technologie breder worden uitgezet.
De kosten voor de zogenaamde applicatieonderzoeken zijn
afhankelijk van de fase waarin een onderzoek zich bevindt:
KADER 8
Het onderscheid in onderzoek zoals
vaak wordt gehanteerd in de R&D
1. Research: fundamenteel onderzoek, zoals dat wordt
gedaan aan universiteiten, instituten of researchafdelingen
van (grote) bedrijven. Kenmerk is dat hierbij nieuwe
processen en producten worden onderzocht.
2. Development: ontwikkelingsonderzoek waarbij de
resultaten van de research worden omgezet in concrete
processen en producten. Hierin zijn de volgende fasen
onderscheiden:
a. Proces- en productontwikkeling: fase direct na
de research (wordt in sommige gevallen ook tot
research gerekend).
b. Applicatie-onderzoek: hierbij worden concrete
producten en processen uitgetest in (nieuwe)
toepassingen. Doel van dit onderzoek is het vergroten
van de acceptatie en het verkrijgen van nieuwe
inzichten.
c. Pilot-onderzoek: de fase na applicatie-onderzoek.
Hierbij wordt op grotere schaal en gedurende
langere tijd onderzocht of een bepaald proces kan
worden toegepast.
MVO | 29