Jaarmagazine 2022
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Noord en zuid<br />
Zand mag dan typisch zijn voor onze streek,<br />
de Kempen is geen homogeen lapje zanddeeg,<br />
weet Jan Bastiaens, onderzoeker natuurwetenschappen<br />
bij het Agentschap Onroerend<br />
Erfgoed. Er doen zich in de Kempense regio<br />
verschillende landschappen voor. Grosso modo<br />
kunnen we een scheiding trekken tussen Noord<br />
en Zuid: de Noorderkempen typeert zich voor<br />
het merendeel door schrale Kempische zandgrond,<br />
met hier en daar kleiige hotspots. De<br />
Zuiderkempen leunt dichter aan bij de Leemstreek<br />
en kent een interessantere ondergrond<br />
die o.a. meer ijzer bevat. In het zuiden komen<br />
bovendien meer en bredere valleien voor met<br />
rijker veen en grasland.<br />
Die graslanden zijn een minstens even cruciale<br />
component in de Kempense historie als de zo<br />
typische heide en akkerlanden, haalt Jan<br />
Bastiaens aan. De oppervlakte aan grasland<br />
bepaalde hoeveel vee een boer kon houden,<br />
hoeveel mest – en bijgevolg graan – hij kon<br />
produceren en hoeveel mensen er gevoed<br />
konden worden. Een bijkomende kanttekening:<br />
ook het idyllische landschap van beemden en<br />
traditionele vloeiweiden hield een bewerking<br />
en degradatie van de bodem in.<br />
Goed begrip nodig<br />
Doorheen de geschiedenis heeft de Kempenaar<br />
het landschap altijd al voor zich laten<br />
werken. De Kempense valleien waren belangrijke<br />
energielandschappen waar onder meer turf,<br />
veen en moerasijzererts werd ontgonnen. Ook<br />
het graven en sleutelen aan de rivier, in functie<br />
van energie en waterproblematiek, stopte niet<br />
met het verdwijnen van de oude molenlandschappen.<br />
Essentieel als we landschappen<br />
willen herontwikkelen, besluit Jan Bastiaens,<br />
is dat we eerst heel goed begrijpen hoe ze<br />
functioneren. Dan is het alvast geen slecht idee<br />
om te kijken naar wat de mens er vroeger mee<br />
gedaan heeft.<br />
Klimaatslim beheer<br />
Hoe kunnen we onze ecosystemen klimaatslim<br />
beheren met het oog op de toekomst? Dat is<br />
de vraag waarmee postdoctoraal onderzoeker<br />
aan de KULeuven Ellen Desie het wetenschappelijk<br />
drieluik afsluit.<br />
Het plaatje oogt vandaag niet al te rooskleurig:<br />
door het historische landgebruik hebben we<br />
nutriëntenroof gepleegd op onze, al kwetsbare,<br />
zandgronden.<br />
CHRIS STESSENS<br />
ELLEN DESIE: "We hebben dringend nood aan een<br />
krachtiger klimaatslim beheer. En al is de toestand<br />
precair, er zijn wel degelijk zinvolle en effectieve acties<br />
mogelijk."<br />
47
Change language