Land+Water 2023 Editie 7/8

DOSSIER - Bruggen & Viaducten
IFD-aanpak kan realisatie
infrastructuuropgave versnellen
De grote maatschappelijke
opgaven in de komende
jaren vragen om een andere
aanpak van het beheer van
de infrastructuur. Door de
beperkte financiële middelen
en de urgentie van de opgaven
is het zinvol om te kijken
naar een meer industriële
aanpak met standaardisatie
en prefabricage. Met de
IFD-aanpak kan de hinder
worden beperkt, de opgave
sneller worden gerealiseerd
en zijn op termijn financiële
voordelen mogelijk.
IFD kan daarnaast ook bijdragen aan circulair
bouwen. De eerstvolgende stap is het opzetten
van een programmatische aanpak van
vervanging en nieuwbouw waarin initiatiefrijke
opdrachtgevers en marktpartijen samenwerken.
In opdracht van de provincie Noord-Holland en
Koninklijke Bouwend Nederland heeft het EIB
de potentie van IFD-bouwen (Industrieel,
Flexibel, Demontabel) in de infrastructuur in
beeld gebracht en de acties die nodig zijn om
IFD verder te brengen. De focus is gelegd op
de provincies en gemeenten die voor grote
uitdagingen staan. Aan de ene kant hebben zij
te maken met een toenemende vervangingsopgave.
Uit een analyse van investeringsplannen
blijkt dat in de periode 2025-2035 een eerste
piek in de vervanging van infrastructuur kan
worden verwacht, onder meer van kunstwerken.
Ook is in die jaren nog behoefte aan
uitbreiding. De totale opgave van provincies en
gemeenten bedraagt naar schatting € 9 miljard
en heeft betrekking op bruggen, viaducten,
onderdoorgangen en duikers.
Aan de andere kant staat er grote druk op de
beschikbare financiële middelen. De infrabeheerders
signaleren dat de huidige budgetten
niet volstaan, omdat voor vervanging in het
verleden onvoldoende middelen zijn gereserveerd.
Bovendien zullen ook maatschappelijke
ambities rond duurzaamheid en circulariteit
vanuit deze budgetten moeten worden
bekostigd.
IFD-potentieel
Het denken over IFD-oplossingen is de laatste
tijd in een stroomversnelling gekomen, hoewel
de voorbeelden van projecten waar een
industriële aanpak is gehanteerd, of waar
modulaire oplossingen zijn ontwikkeld, nog
schaars zijn. Er is dan ook nog weinig
praktijkinformatie voorhanden. Op basis van
eerste ervaringen van opdrachtgevers en
marktpartijen en voorbeelden uit andere
sectoren zijn in het onderzoek vier bepalende
factoren voor het IFD-potentieel onderscheiden:
- Functioneel ontwerp of iconisch ontwerp:
een functioneel ontwerp geeft mogelijkheden
voor standaardisatie en prefabricage, bij
civiele kunstwerken bijvoorbeeld brugkelders,
landhoofden en pijlers. Hierdoor
zijn baten te realiseren op het gebied van
ontwerpkosten en faalkosten.
- Normale of bijzondere technische omstandigheden:
lokale bodemstructuren en grondwaterstanden
kunnen bepaalde technische
Infrastructuuropgaven kunstwerken bij provincies en
gemeenten, 2025-2035. (bron: EIB)
oplossingen voorschrijven of juist uitsluiten.
Bijzondere technische omstandigheden voor
de onderbouw van bijvoorbeeld bruggen
kunnen echter samengaan met standaardisatie
voor componenten van de bovenbouw.
- Levensduur van componenten: infrastructurele
objecten zijn opgebouwd uit verschillende
componenten die veelal een uiteenlopende
levensduur hebben, bijvoorbeeld de
bovenbouw van beweegbare bruggen en de
componenten voor bediening en besturing.
Bij deze elementen, die doorgaans een
(veel) kortere levensduur hebben dan de
ruwbouwelementen, kan vervanging door
standaardcomponenten voordelig zijn, ook
ten behoeve van later hergebruik.
- Hoge of lage verkeersintensiteit: uitvoering
van projecten op de bouwplaats leidt, vooral
bij werkzaamheden in bestaand bebouwd
gebied, tot een grotere verkeershinder dan
het prefabriceren van elementen die vervolgens
op de bouwplaats worden gemonteerd.
Bij een hoge verkeersintensiteit kan
IN ‘T KORT - IFD
IFD staat voor Industrieel, Flexibel en
Demontabel.
De methode biedt (op termijn) geldelijk
voordeel bij de vervangingsopgave.
Doordat de bouwtijd korter is, neemt
maatschappelijke hinder af.
Wel zullen betrokken partijen programmatisch
moeten samenwerken.
Andere aanpak van infrabeheer door IFD. (Bron: EIB)
10
nr. 7/8 - juli/augustus 2023