Land+Water 2023 Editie 7/8

DOSSIER - Bruggen & Viaducten
Michiel de Ruyterbrug in Urk
zorgt voor verbinding
In geopende stand doen balans en hamei denken aan een boetnaald. Een uitstekend symbool voor Urk. (beeld: ipv Delft)
Met de voltooiing van de
Michiel de Ruyterbrug over
de Urkervaart heeft Urk er
sinds 1 juni een landmark en
toegangspoort bij. Bruggenspecialist
ipv Delft ontwierp
de iconische, beweegbare
brug, waarvan balans en
hamei in geopende stand
doen denken aan een boetnaald,
de naald waarmee
vissers hun netten repareren.
De Michiel de Ruyterbrug is meer dan een brug
alleen, dat stond al bij het allereerste gesprek
tussen gemeente en ontwerpers buiten kijf.
Urk wilde een baken. Al vanaf 2007 leeft
binnen de gemeente de wens een derde
IN ‘T KORT - Een brug als icoon
Gemeente Urk wilde een nieuwe brug die
tevens als landmark dient.
Hamei en balans samen lijken op een
boetnaald; symbool voor het vissersdorp.
Hydraulische cilinders duwen de vallen
van onderaf omhoog
Vertragingspasta is gebruikt om
betondelen goed te laten hechten.
verkeersbrug over de Urkervaart te realiseren.
In 2012 wordt vastgesteld dat het dorp in de
nabije toekomst behoefte zal hebben aan meer
woningen en in 2017 is een haalbaar
bestemmingsplan voor de beoogde uitbreidingswijk
gereed. De ligging van de nieuwbouwlocatie,
ten zuidoosten van de bestaande
bebouwing en ten zuiden van de Urkervaart,
maakt de lang gewenste nieuwe brug ook echt
noodzakelijk.
Ook de provincie Flevoland werkt graag mee
aan realisatie van de brug. Gezamenlijk laten
Urk en Flevoland twee beeldkwaliteitsplannen
(bkp) maken: een voor de inpassing in de
omgeving (landschapsontwerp, beplanting,
wegen, rotonde) en een voor de brug. Kuiper
Compagnons verzorgt het bkp voor de
inpassing en ontwerp- en ingenieursbureau ipv
Delft krijgt de opdracht om de beweegbare
brug te ontwerpen.
Bijzondere brug
Naast de technische eisen ten aanzien van
onder meer doorvaart en locatie, stelt de
gemeente een opvallend uitgangspunt: ze wil
een bijzondere brug waar mensen trots op
kunnen zijn en met plezier naartoe gaan.
Moderne, ronde vormen hebben de voorkeur.
De ontwerpers gaan met het programma van
eisen aan de slag. Eerst voeren ze een
variantenstudie uit om de oplossingsruimte te
verkennen en wensen en prioriteiten scherp te
krijgen.
Ook het type beweegbare brug komt daarbij
aan bod. De overspanning is relatief kort in
verhouding tot de breedte van de brug. Zowel
een draaibrug als een hefbrug zijn daardoor
onlogisch, een basculebrug geeft niet de juiste
uitstraling. Een ophaalbrug is veruit de meest
logische optie: de bovendekse constructie
heeft hoogte en kan goed als baken worden
ontworpen. De gewenste gescheiden rijbanen
voor langzaam en snel verkeer leiden tot de
logische keuze voor een enkele hameitoren,
die mooi als fysieke scheiding tussen de twee
brugdelen fungeert. Zo’n enkele hameitoren
biedt bovendien ook meer mogelijkheden om
een landmark te ontwerpen.
Uniek karakter
Het projectteam werkt een aantal ontwerpvarianten
verder uit. Over een van de schetsontwerpen
zegt men in de wandelgangen van het
gemeentehuis al snel dat de hameitoren op
een boetnaald lijkt. Een toevalstreffer, want
met de verwijzing naar de naald waarmee
vissers hun netten repareren, ontstaat gelijk
een heldere link met het unieke karakter van
het vissersdorp. De gelijkenis wordt verder
uitgewerkt en eind 2018 is het ontwerp van de
nieuwe brug gereed. Het ontwerp wordt
UAV-GC op Europees niveau aanbesteed en de
opdracht voor realisatie gaat in 2020 naar
aannemerscombinatie 2KA (Knipscheer
Infrastructuur, Knook Staal en Machinebouw,
Ævo).
Conform de wensen van de gemeente is het
nieuwe landmark een waardevolle verbinding:
als hoofdontsluiting van de toekomstige
Zeeheldenwijk, maar expliciet ook als
12
nr. 7/8 - juli/augustus 2023