Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Waterbeheer<br />
Grondwater sturend voor<br />
inrichting water, bodem en land<br />
Het grondwater biedt kansen<br />
voor een veranderend Nederland,<br />
maar staat in grote<br />
delen van Nederland zwaar<br />
onder druk. Zowel de hoeveelheid<br />
als de kwaliteit<br />
ervan neemt af. In een recente<br />
landelijke studie brengen<br />
Deltares en WUR in samenwerking<br />
met andere kennisinstituten<br />
de opgaven,<br />
aandachtspunten en oplossingsrichtingen<br />
voor grondwater<br />
in beeld.<br />
Ons uitgangspunt is het herstel van natuurlijke<br />
grondwatersystemen. Gezien de grote<br />
betekenis voor alle vormen van gebruik<br />
inclusief de biodiversiteit, moet het grondwater<br />
richtinggevend zijn voor verdere inrichting en<br />
gebruik van ons land. De integrale grondwaterstudie<br />
(Deltares en WEnR, <strong>2023</strong>) laat op<br />
landelijke schaal aan een breed publiek zien<br />
hoe grondwater ingezet kan worden voor de<br />
grote transities. Voorbeelden daarvan zijn de<br />
energietransitie en het aanleggen van<br />
zoetwatervoorraden. Herstel van het grondwater<br />
helpt tegen de verdroging van de natuur en<br />
draagt bij aan schoon grondwater. Hiermee<br />
kunnen waterbeheerders ´water en bodem<br />
sturend´ vormgeven en leveren de inzichten<br />
input voor regionale uitwerkingen zoals in het<br />
Nationaal Programma Landelijke Gebied.<br />
Maatregelen tegen verdroging<br />
Natuurgebieden op de zandgronden, in<br />
kwelzones en hoogveenresten zijn verdroogd<br />
en worden steeds droger. Beken vallen steeds<br />
IN ‘T KORT - Grondwater<br />
Verdroging Natuur<br />
Conceptuele visualisatie van veranderingen van het land- en watergebruik in hoog Nederland door de tijd en het effect daarvan<br />
op grondwater en natuur. Links: meer natuurlijke situatie (tot zo’n 200 jaar geleden). Midden: huidige situatie met intensief<br />
landgebruik, drainage en grondwateronttrekkingen (nu). Rechts: mogelijke toekomstige situatie (straks) met een aantal maatregelen<br />
om grondwaterstanden te verhogen en kwelstromen te versterken. Het gaat daarbij om de volgende type maatregelen: minder<br />
ontwateren, minder onttrekken, infiltreren van oppervlaktewater en aanpassen van het water- en landgebruik.<br />
vaker droog. Intensivering van het landgebruik<br />
met ontwatering, meer snelle afspoeling, meer<br />
verdamping en toename van grondwateronttrekkingen<br />
voor drinkwater, landbouw en<br />
industrie zorgen sinds 1850 voor structurele<br />
verlaging van de grondwaterstanden met als<br />
gevolgen schade aan natuur afnemende<br />
biodiversiteit. Klimaatverandering (lange droge<br />
perioden) en de stijgende waterbehoefte<br />
verergeren dit probleem.<br />
Het verhogen van grondwaterstanden en het<br />
herstellen van kwelstromen met de juiste<br />
waterkwaliteit is mogelijk door het vasthouden<br />
van gebiedseigen water met minder drainage,<br />
greppels en sloten, verminderen van grondwateronttrekkingen,<br />
andere gewassen die minder<br />
verdampen of andere ingrepen die leiden tot<br />
actief aanvullen van het grondwater.<br />
Verwacht wordt dat het toepassen van deze<br />
maatregelen verdroging tegengaat. De<br />
komende periode wordt in verschillende<br />
Bescherming grondkwaliteit<br />
projecten aanvullend onderzoek gedaan om dit<br />
beeld aan te scherpen en om de kennis over de<br />
effectiviteit van verschillende maatregelen en<br />
bufferzones te vergroten.<br />
Het tegengaan van verdroging van natuurgebieden<br />
vraagt om verandering van landgebruik<br />
in delen van hoog Nederland. Het gaat<br />
bijvoorbeeld om landbouw die kan werken met<br />
hoge grondwaterstanden en/of gewassen die<br />
minder verdampen. Dit gaat mogelijk gepaard<br />
met lagere gewasopbrengsten, maar biedt<br />
kansen voor combinaties met andere vormen<br />
van gebruik als recreatie en de productie van<br />
zogenaamde ‘biobased’ grondstoffen (zoals<br />
hout voor de bouw).<br />
Bescherming grondwaterkwaliteit<br />
Schoon grondwater is waardevol, het is<br />
cruciaal voor mens en natuur. Het is een bron<br />
voor oppervlaktewater, drinkwater, landbouw<br />
en industrie. De kwaliteit van het grondwater<br />
Grondwater is cruciaal en staat sterk<br />
onder druk.<br />
Er zijn oplossingsrichtingen voor een<br />
veranderend Nederland.<br />
Gebruik grondwater in samenhang met<br />
herstel grondwaterstanden en kwaliteit.<br />
Deze landelijke studie biedt startpunten<br />
voor regionale verdieping<br />
Conceptuele visualisatie van verbetering van de kwaliteit van grondwater. Links zoals die nu is en rechts zoals het ooit kan worden<br />
als de grondwaterkwaliteit beter beschermd wordt.<br />
34<br />
nr. 7/8 - juli/augustus <strong>2023</strong>
Change language