Land+Water 2023 Editie 7/8

DOSSIER - Bruggen & Viaducten
In de nabijheid van de natuurbrug zijn poelen gemaakt.
De natuurbrug in aanbouw
Viaduct en tunnel helpen natuur
in het Gooi een handje
De Groene Schakel is de
overkoepelende naam van
een reeks civieltechnische
werken en omliggende
natuurinrichting om de
versnipperde natuurgebieden
in het Gooi en de
Utrechtse Heuvelrug met
elkaar te verbinden. Een
natuurbrug en een grote
faunatunnel vormen de basis
van de natuurverbinding.
Ook verplaatsing van een
weg, aanleg van hoogwaardig
openbaar vervoer (HOV)
maken deel uit van deze
grootschalige ingreep.
In april 2022 is de natuurbrug Anna’s Hoeve
opgeleverd. Dankzij dit kunstwerk kunnen
dieren zoals ree, vos, hermelijn en hazelworm
veilig het spoor, de busbaan, de nieuwe
Verlegde Weg over Anna’s Hoeve en het
fietspad oversteken. De brug verbindt de
natuurgebieden Monnikenberg en Anna’s
IN ‘T KORT - Natuurbrug
In het kader van Groene Schakel is onder
meer een natuurbrug gebouwd.
Deze helpt dieren een snelweg, spoorbaan,
weg en fietspad over te steken.
In september vindt de afronding plaats
van het project Groene Schakel.
De natuurbrug is al een jaar geleden
geopend; dieren gebruiken hem volop.
Hoeve. Monnikenberg is vorig jaar opnieuw
ingericht met diverse poelen, een ven met
heide en grondwallen.
In 2022 is het nieuw ingerichte natuurgebied
monnikenberg opengesteld; in september van
dit jaar wordt de afronding van het project
Groene Schakel gevierd. Derk van der Velden,
landschapsarchitect bij het Goois Natuurreservaat:
“Dieren wachten niet op een afronding.
Aan de sporen op de brug zien we dat zij er al
heel goed gebruik van maken.”
Hij vertelt dat het Goois Natuurreservaat in
totaal een gebied omvat van ongeveer 3000 ha.
Een terrein dat door tal van (spoor)wegen erg
versnipperd is. De Groene Schakel biedt dieren
de mogelijkheid de obstakels veilig over te
steken en leefgebieden die onbereikbaar waren
te bereiken. “In 2018 is begonnen met de
aanleg van de faunatunnel onder de verbrede
A27 bij landgoed Monnikenberg. Hij is gebouwd
door aannemerscombinatie 3Angle, met
Heijmans als bekendste deelnemer. De tunnel is
maar liefst veertig meter breed en vijf en een
halve meter hoog. Door de tunnel loopt een
kleine waterloop, waar natte vegetatie kan
groeien. Dit maakt de passage ook aantrekkelijk
voor amfibieën. Er wordt heel goed gebruik van
gemaakt, blijkt uit monitoring.”
Aan de bouw van deze tunnel ging de aanleg
van ecoducten Crailo, Zwaluwenberg en
Laarderhoogt vooraf.
Dubbele tunnel
Een groot deel van de projectrealisatie vindt
plaats onder regie van provincie Noord-Holland.
De aanleg van de natuurverbinding ’De
Groene Schakel’ hangt samen met verschillende
infraprojecten. Bijvoorbeeld de aanleg
van de HOV-busbaan met de Alexiatunnel in
Hilversum door BAM. “Door de bundeling van
HOV-baan en de spoorbaan zou een te brede
oversteek ontstaan; riskant voor personen om
te passeren. Daarom is gekozen voor een
tunnel”, zegt Arend van Dijk, projectmanager
HOV in ’t Gooi bij provincie Noord-Holland.
“Omdat er huizen staan, was er erg weinig
ruimte. Daarom zijn we uitgekomen op een
dubbele tunnel. Het onderste deel voor
gemotoriseerd verkeer en het bovenste voor
fietsers en voetgangers. Door de beperkte
ruimte was het best wel een puzzel om het
voor elkaar te krijgen.”
De wanden van de bouwput zijn cutter soil
mix-wanden (CSM-wanden). Voordeel hiervan
is dat ze trillingvrij aangebracht kunnen
worden. “Een bijzondere techniek”, zegt Van
Dijk.
Na de Koning Willem-Alexandertunnel in
Maastricht is dit de tweede dubbeldeks tunnel
in Nederland.
Waarde verhoogd
De betrokken partijen zijn provincie Noord-Holland,
ProRail, BAM, Rijkswaterstaat, gemeenten
Hilversum en Laren en het Goois Natuurreservaat.
Door het natuurgebied Anna’s Hoeve liep een
weg. Deze is verplaatst en is zo bij het spoor
en de HOV-baan komen te liggen. Er is een
strook ontstaan met de spoorweg, de
HOV-baan, een fietspad en de verlegde Weg
door Anna’s Hoeve. Een gigantische hindernis
voor dieren. De natuurbrug geeft de mogelijkheid
om al die wegen te passeren.
“Technisch was het niet zo’n grote uitdaging”,
zegt Jeroen Koolen, Rail Systems Engineer
Civiele Techniek bij ProRail. “Maar we hebben
al met al wel de natuurwaarde van Anna’s
Hoeve verhoogd. Het vraagt wel wat
omgevingsmanagement. Opvallend is nog wel
dat we een oude, verlaten schuilhut voor
spoorbaanwerkers hebben gevonden in het
bos. Deze is verplaatst naar het spoorwegmuseum
in Utrecht en opgenomen in de
tentoonstelling.”
Marc Draak van BAM, de aannemer van HOV
22
nr. 7/8 - juli/augustus 2023