2024-04 Opleiding & Carrière #3

Opleiding & Carrière
13 februari 2024 23
SPECIAL
Opleiding & Carrière #3
Edwin Verberght: “We moeten meer
en beter in onderwijs investeren”
Vergroening, digitalisering, personeelstekort...
Al deze onderwerpen leggen
toenemend druk op ondernemers in
de binnenvaart. Edwin Verberght roept
binnenvaartondernemers op terug te keren
naar hun belangenvertegenwoordigers
en van daaruit samen met overheden,
kennisinstituten en ketenpartners naar
oplossingen te zoeken.
DOOR SARAH DE PRETER
Verberght combineert zijn baan aan de
Universiteit Antwerpen tegenwoordig
met werkzaamheden voor zijn eigen
consultancybedrijf VeRiver Research &
Consulting. Voor de universiteit is hij
bezig met de organisatie van de vierde
editie van Antwerp Inland Navigation
School (AINS). Van 22 tot en met
26 april doen de deelnemers uit heel
Europa mee aan kennissessies over
de binnenvaart en bedrijfsbezoeken.
Studenten van de universiteit kunnen
opnieuw studiepunten scoren met hun
deelname.
Bruggen bouwen
Als zelfstandig consultant is Verberght
voor onder meer EBU-ESO, FBB, KBV
en VBR betrokken bij actuele binnenvaartonderwerpen.
Hij brengt zijn kennis
in, geeft investeringsadvies en maakt
nieuwkomers wegwijs in de sector. Hij
wil bruggen slaan tussen overheden,
onderwijsinstellingen, binnenvaartondernemers
en burgers. Verberght, zelf
schipperszoon, noemt samenwerking
essentieel om grote, actuele uitdagingen
in de sector op te lossen.
Zo worden hoofdzakelijk kleine en
middelgrote familiebedrijven geconfronteerd
met complexe automatisering
en digitalisering. “Daar moet je
de mensen in meekrijgen. Ondanks
de vele innovatieve bedrijven die in
de sector actief zijn, hoor ik ook nog
steeds de meest wilde verhalen over
automatisering en digitalisering. Ik zou
sceptici willen uitnodigen om eens te
gaan kijken bij bedrijven die dat ontwikkelen
– dan weet je waar het over
gaat.”
“De sector vergrijst en heeft een enorm
personeelstekort. Zulke systemen kunnen
ook bijdragen aan veiligheid en
gezondheid, als je weet hoe je ze moet
gebruiken. Dat wil niet zeggen dat de
mens overbodig wordt. De uitstekende
schippers en stuurmannen die we op
de Europese vaarwegen hebben, zullen
ook in de toekomst nodig blijven.
We gaan wel steeds meer toe naar een
samenspel tussen mens en techniek.
Wie daar niet voor openstaat, schiet in
zijn eigen voet.”
Bemanningsregels
Automatisering kan er ook toe leiden
dat op termijn met minder bemanningsleden
mag worden gevaren. De
huidige bemanningsvoorschriften zijn
volgens Verberght sowieso aan modernisering
toe. “Ik snap niet waarom je
in deze hoogtechnologische tijd nog
steeds minimaal vijf man nodig hebt
om met een modern 110-meterschip
te mogen varen in exploitatiewijze
B. Ook zijn er qua bemanningsvoorschriften
nog grote verschillen tussen
de Europese lidstaten onderling. Je
moet als binnenschipper bijna professor
zijn om dat Babylon nog te kunnen
begrijpen.”
Ook het binnenvaartonderwijs kampt
met uitdagingen. In Vlaanderen sloeg
de sector reeds eind 2020 alarm naar
aanleiding van de nieuwe Europese
richtlijn over de beroepskwalificaties,
die door de Vlaamse overheid relatief
snel en vrij letterlijk geïmplementeerd
is. “Niet iedereen zag aankomen
dat we daar niet helemaal klaar voor
waren. Knelpunten waren onder meer
de bestaande opleidingen, het gebruik
In Nederland heeft de ultramoderne Ab Initio een grote aantrekkingskracht op jongeren, merkt Edwin Verberght.
(archieffoto E.J. Bruinekool Fotografie)
van de simulator, de opleidingsduur
en erkenning van de vaartijd. Nederland
heeft dit anders aangepakt: eerst
de scholen voorbereiden door ze uit te
rusten met nieuwe simulatoren en een
nieuw schoolschip en dan pas de richtlijn
implementeren.”
Natúúrlijk willen we en
moeten we vergroenen,
maar wie betaalt de
rekening?
De nieuwe richtlijn luidde in Vlaanderen
het einde in van de verkorte opleiding
tot matroos van vier maanden
en zestig vaardagen. Matrozen in spe
moeten nu minimaal negen maanden
studeren volgen en negentig vaardagen
bijeensprokkelen. Andere trajecten
duren nog langer.
Verberght: “Dat zou dankzij moderne
technologie toch sneller en met minder
vaardagen moeten kunnen? Het is ook
nog steeds mogelijk dat mensen wel
het vereiste aantal vaardagen hebben,
maar nog nooit een stuurhut van binnen
hebben gezien. Wellicht moeten
we dat toch eens samen herbekijken.”
Qua beroepskwalificaties zijn er binnen
de Europese Unie nog steeds verschillen.
Zo hoeft een lichtmatroos niet
in alle landen verplicht een Basic Safety-cursus
te volgen om een dienstboekje
te kunnen krijgen. Volgens de richtlijn
geldt dit alleen voor deksmannen,
maar dat wordt niet overal gevolgd.
“We moeten er overigens ook voor zorgen
dat deksmannen meer meetellen,
zodat ook de zij-instroom gemakkelijker
haar weg vindt en kan doorgroeien.
De ‘volmatroos’ in de exploitatietabellen
A1 en B klinkt archaïsch en is
tenslotte slechts één jaar in een loopbaan.
Ik hoop dat bij een herziening
en Europese harmonisering de tabellen
A1, A2 en B niet voor twintig jaar in
beton worden gegoten en dat CESNI
een belangrijke rol krijgt om tweejaarlijkse
herzieningen mogelijk te maken.
De overheden moeten uit de ivoren toren
komen en aan boord gaan luisteren
naar de mensen. Sectororganisaties
spelen hier een belangrijke rol in.”
Schoolschip
Op dit moment investeren slechts enkele
landen in binnenvaartonderwijs.
In Vlaanderen wordt nagedacht over
een nieuw schoolschip. “Misschien één
met wat minder toeters en bellen dan
het Nederlandse opleidingsschip Ab
Initio van STC? Wij hebben immers
een kleinere groep potentiële studenten
en minder middelen.”
Anderzijds heeft de ultramoderne
Ab Initio een aanzuigende werking op
jongeren, ziet Verberght. “We moeten
Lees verder op pagina 25