You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Dicionário Mirandês-Português – Ama<strong>de</strong>u Ferreira e José Pedro Cardona Ferreira 16tintureiro 1 s.m. Pessoa que tingepanos.tintureiro 2 adj. Diz-se <strong>de</strong> pessoa quetinge.tio s. Tio, irmão do pai ou da mãe(Send.). Vd. tiu.típico adj. Típico, característico.tipo s. 1. Tipo. 2. Pessoa in<strong>de</strong>terminada.tipografie s.f. Tipografia.tipógrafo s. Tipógrafo.tira s.f. 1. Tira, faixa estreita ecomprida: I pegou nuas tejeiras an tréstiras lo partie (SB, 1938); cumprábamosun monte por trés ou quatro i apuis<strong>de</strong>bedimos-lo a tiras para sacar lalheinha. 2. Zona da meia on<strong>de</strong> faz adobra do calcamhar.tirada s.f. 1. Distância gran<strong>de</strong>: mexe-te,que <strong>de</strong>iqui alhá inda ye ua ~ buona. 2.Gran<strong>de</strong> espaço <strong>de</strong> tempo.tira dientes s.m. Pessoa que arranca<strong>de</strong>ntes sem ser <strong>de</strong>ntista.tira manchas s.m. Tira nódoas.tiranie s.f. Tirania.tirano s. Tirano: son uns <strong>de</strong> ls outrostiranos. (AMM, 1961)tirante 1 s.m. 1. Pau comprido que servepara puxar o trilho. SIN. cambiço. 2.Puxador, esticador.tirante 2 prep. Excepto, à excepção <strong>de</strong>:... ls lhaços, ~ quatro, sonacumpanhados por ua letra, que le dá lsentido, que l ansaiador canta antes <strong>de</strong>la gaita <strong>de</strong> fuolhes i ls dançadorescantarólan baixico, muitas bezes,anquanto béilan. (DR, 1998).tirante 3 adj. Semelhante, parecido.tirar v. 1. Tirar. 2. Roubar. SIN. sacar.3. Copiar um mo<strong>de</strong>lo: tirei la camisolapula dua tie dun guarda que era <strong>de</strong> poren<strong>de</strong> abaixo. 4. Farejar: l perro tirou unconeilho. SIN. sacar. 5. Ganhar: Pusporque aquilho q’eilhes tirában eiqui, lsou rendimiento, agora yá nun rin<strong>de</strong>tanto … (MF, 2001); el tiraba unour<strong>de</strong>nado buono. 6. Subtrair. 7. Extrair.8. Servir: yá bou a ~ l caldo. SIN. botar,lhançar, sacar. 9. +se Desviar-se: tira-te<strong>de</strong>n<strong>de</strong> senó nun cabo. 10. +se Sair,retirar-se: tira-te <strong>de</strong>n<strong>de</strong> que esse campoye l miu. tirar buonas (ou malas) notas terboas (ou más) notas. ~ l febre medir atemperatura. tirar-se <strong>de</strong> l mundo suicidarse.tirar-se <strong>de</strong> sous lhemites ir para alémdo que se po<strong>de</strong> ou <strong>de</strong>ve. ~ smola pediresmola.tira sol s.m. Guarda-sol.tiro s.m. 1. Tiro, disparo <strong>de</strong> arma: apuisoubiu-se un ~ i lhougo bolou un bando<strong>de</strong> palombas. 2. Explosão <strong>de</strong> pólvora oudinamite para rebentar rochas: tubimos<strong>de</strong> botar trés tiros para arrebentar culapeinha. SIN. barreno. 3. Bomba que selança ao rio para apanhar peixes: habiesítios <strong>de</strong> l riu que bundaba un ~ parasacar muito peixe. botar un ~ provocaruma explosão com dinamite ou outroexplosivo. cumo un ~ muito <strong>de</strong>pressa:saliu <strong>de</strong>iqui cumo un tiro. nin a ~ <strong>de</strong>maneira nenhuma: habie a palos cunnuolos i cun febra que nun se rachábannin a ~; you bien iba pa la bendímia,mas nun me quieren alhá nin a ~. ~ <strong>de</strong>lapada distância a que se consegue atiraruma pedra:... a dous tiros <strong>de</strong> lapada <strong>de</strong> lamarra <strong>de</strong> Spanha ... (DR, 2000b).tirolito s.m. Ave <strong>de</strong> gran<strong>de</strong>s dimensões,bico gran<strong>de</strong>, patas altas e cor parda, tiponarceja..tiron s.m. 1. Puxão ou esticão repentinoe forte: agarra bien las mulas para quenun púxen als tirones. 2. Arranque fortee repentino. andar a tirones andar aosarranques e não <strong>de</strong> modo continuado.tiruola vd. triuola.tísica s.f. Tuberculose.tísico 1 adj. 1. Tísico, tuberculoso. 2.Muito magro.tísico 2 s. 1. Pessoa que tem tuberculose.2. Pessoa muito magra. tener oubido <strong>de</strong> ~ouvir muito bem.tisoureiro vd. tesoureiro.tisouro vd. tesouro.