Eurasian education №1 2019
«Eurasian education» is an International journal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstan schools and fields of science as well as from countries of near and far abroad. One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization of education and research works in the field of social sciences and humanities and natural sciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue. The journal is targeted on wide range of readers
«Eurasian education» is an International journal aimed to publish theoretical and empirical research data from various Kazakhstan schools and fields of science as well as from countries of near and far abroad. One of the most important tasks of the journal is to promote the professionalization of education and research works in the field of social sciences and humanities and natural sciences, as well as dissemination of best practices of pedagogue. The journal is targeted on wide range of readers
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ïåäàãîãèêà<br />
¹1 (26) <strong>2019</strong><br />
БУЯНБАЕВА АЛМАГУЛЬ<br />
АМИРБАЕВНА<br />
"№8 жалпы орта білім<br />
беретін көркемэстетикалық<br />
білім және<br />
тәрбие беру мектепкешені"<br />
КММ қазақ тілі<br />
мен әдебиеті пәнінің<br />
мұғалімі<br />
МАНАПОВА АЙГЕРІМ<br />
ХАЛИЛУЛАЕВНА<br />
"№8 жалпы орта білім<br />
беретін көркемэстетикалық<br />
білім және<br />
тәрбие беру мектепкешені"<br />
КММ бастауыш<br />
сынып мұғалімі<br />
Мақалада диалогтік оқыту үрдісін қолданудың<br />
өзіндік артықшылықтары мен ерекшеліктері<br />
туралы айтылады. Авторлар диалогтік оқыту<br />
арқылы балалардың танымдық қабілетін<br />
дамыту жолдарын ұсынады.<br />
В статье рассматриваются основы<br />
организации учебной деятельности школьников<br />
с помощью проблемно-диалогового обучения,<br />
роль данного обучения в формировании<br />
исследовательской компетентности учащихся.<br />
Показаны примеры развития навыков<br />
исследовательского поиска и этапы работы с<br />
использованием проблемно-диалогового<br />
обучения.<br />
The article considers the basis for the organization<br />
of training activities with the students the problemdialog<br />
learning, the role of <strong>education</strong> in shaping the<br />
research competence of students. Shows examples<br />
of the skills development and research stages of the<br />
search using the dialog task-learning.<br />
САБАҚТА ДИАЛОГТІК ОҚЫТУДЫҢ<br />
ТИІМДІЛІГІ<br />
Қазіргі кезде білім беру саласында оқушылардың<br />
бойына өзекті біліммен қатар, тәжірибелік дағдыларды<br />
қалыптастыру аса маңызды екені мойындалуда. Қазіргі<br />
оқыту мен оқу үдерістерінің ең негізгі ерекшелігі<br />
оқушылардың алған білімдерін жай ғана иеленіп қоймай,<br />
оларды орынды жерде қолдана білуіне басты назар<br />
аудару болып табылады, себебі, ХХІ ғасырда талап<br />
етілетін дағдылардың мәні осында. Ал осындай<br />
нәтижелі білім алу диалог арқылы жүзеге асады.<br />
Сыныптағы диалог оқушылардың зияткерлік дамуына<br />
және олардың білім деңгейіне ықпал етсе,<br />
ересектермен интерактивті қарым-қатынас, сондай-ақ<br />
өз құрдастарымен бірлескен жұмыс балалардың білім<br />
алуына, танымдық дамуына септігін тигізеді. Оқушы<br />
"Жақын арадағы даму аймағында" жұмыс жасаса,<br />
оқытудың табысты болатыны дәлелденген.<br />
Сондықтан да оқушының білім деңгейін дамытуға<br />
қолдау көрсетуде мұғалімнің атқарар ролі ерекше.<br />
Мұғалім сабақ беру барысында сыныбына үнемі<br />
зерттеу жүргізіп, кездескен қиындықтарды,<br />
жетістіктерді анықтап, әдістемелік жұмысына<br />
рефлексивті тұрғыдан қарап, өзгеріс енгізіп, тәсілін<br />
түрлендіріп отыру керек.<br />
Анре Ферьераның "Адамдар мектепті қалай құрған"<br />
деп аталатын аңызында былай дейді:<br />
"Олар шайтанның айтқанындай етіп жасады.<br />
- Бала табиғатты жақсы көреді, сондықтан оны төрт<br />
қабырғаға қамап қойды.<br />
- Ол қозғалыссыз тұра алмайды, оны қозғалмастай<br />
жасады.<br />
- Ол қолымен жұмыс жасағысы келеді, ал оған<br />
теориялар мен идеяларды үйретті.<br />
- Ол сөйлегенді ұнатады -оған үндемеуді тапсырды.<br />
- Ол түсінуге тырысады- ал оған жаттап алуды<br />
тапсырды.<br />
- Ол өздігінен білім іздер еді, ал оларға бәрі дайын<br />
күйінде берілді."<br />
Нәтиже: Осылайша балалар басқа жағдайда үйрене<br />
алмайтын әрекеттерді,<br />
өтірік айтып, қулануды үйренді.Шайтанның<br />
қалауындағыдай кейбір адамдар селқос, енжар бола<br />
бастады, өмірге қызығушылық жоғалды.Бақыт пен<br />
денсаулықтан айырылды.<br />
Махаббат пен мейірімділік қашты. Ал,ойлар<br />
құрғақтанып, қарапайымданып, жан қатыгезденді,<br />
жүрек ызадан булықты...<br />
Алайда, ХХ ғасырдың басында Дьюи (1990) революция<br />
нәтижесінде қоғамның өзгергеніне қарамастан<br />
мектептер сол қалпында қалғанын айтты. Осы мәселені<br />
жою үшін ол мектептерге мынаны ұсынды…<br />
"Белсенді сабақтарды жүргізу, табиғатты,<br />
жаратылыстану ғылымы пәндерін, өнерді, тарихты оқу,<br />
қарапайым бейнелеме және ауызша сабақтардан<br />
арылу және оларды екінші жоспарға ауыстыру;<br />
мектептегі рухани атмосфераны өзгерту, оқушылар мен<br />
мұғалімдерге келетін болсақ - тәртіпті өзгерту; өте<br />
белсенді факторларды, дәлдікті және өзін-өзі басқаруды<br />
енгізу - бұның барлығы кездейсоқ емес, өте ауқымды<br />
революция үшін қажетті нәрселер болып табылады.<br />
(1990)<br />
Бұл шамамен бір ғасыр бұрын жазылғанына<br />
қарамастан, Дьюидің көптеген көзқарастары әлі де<br />
өзекті. Оқушы/мұғалім өзара қарым-қатынасының<br />
маңыздылығы, "мектептегі рухани атмосфераны" өзгерту<br />
әрекеті және өзін-өзі басқаруды қолдау сыныпта<br />
демократиялық оқытуды құру үшін қазіргі таңда да<br />
маңызды. Білім беру идеясына Дьюи ықпалын білім<br />
беру саласындағы Карл Роджерс және Джер Брунер<br />
сияқты американдық психологтардың, сондай-ақ білім<br />
беру саласындағы британдық теоретик Лауренс<br />
Стенхауз зерттеулерінен көруге болады. Ал Выготский<br />
когнитивті дамудың оқушылар өздерінің "жақын арадағы<br />
даму аймағында" жұмыс істесе жақсаратындығын атап<br />
көрсетеді. Оның оқыту моделі оқушы диалог құру<br />
нәтижесінде білім алады деп жорамалдайды және ол<br />
оқытудағы сөздің, сөйлеудің негізі ролі туралы айтады.<br />
Мерсер мен Литлтон өз еңбектерінде диалог сабақта<br />
оқушылардың қызығушылығын арттырумен қатар<br />
олардың білім деңгейінің өсуіне үлес қосатынын атап<br />
көрсетті. Зерттеулерде ересектермен интерактивті<br />
43
Change language