06.04.2022 Views

13 от 7 апреля 2022 (25925)

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

№13 (25925)

20 2022-тӥ ар 7-тӥ оштолэзь

Историысь чуръёс

Дышетскизы, гыризы, ыбылӥськизы

20-тӥ даурын шаерысьтымы кышномуртъёс, семья котырын

бергам сяна, кутскизы политикае пыриськыны,

пиосмуртъёсын оградын пӧртэм ужпумъёсты сэрттӥзыпертчизы.

С. Орджоникидзе (паллянысен 3-тӥез) мотопробеге

пыриськись нылкышноосын но Ижысь мотозаводлэн директореныз

И. Чекмарёвен (шорысез) кенеше. 4-тӥ гудырикошкон 1936-тӥ ар.

Удмурт нылкышноослэн 1-тӥ конференцизы ортчиз Сарапулын.

1920-тӥ ар.

1. 1920-тӥ арын 26-тӥ-29-тӥ толсуре Сарапулын Бодалёв

купецлэн юртаз удмурт нылкышноос конференцие

люкаськылӥзы. Отын кенешизы политической движение

пыриськон, дышетскон, тазалыкез утён пумысен.

Делегатъёс нырысьсэ тодӥзы декретной отпуск, нылпи

садъёслэн но инвалид юртъёслэн ужамзы сярысь, соослэсь

пайдазэс но кулэлыксэс адӟизы. Доразы бертыса,

нылкышноос тодэмзэс гуртооссылы веразы, ваньзэсты

дышетскыны ӧтизы. Нялтас вераса, 93 кышномуртделегат

пӧлысь 18-эз уг быгато вал гожъяськыны но

лыдӟиськыны.

2. 1936-тӥ арын 24-тӥ июльысен 4-тӥ августозь СССР-ын Иж — Казань —

Горький — Владимир — Москва маршрутъя радъяськиз нылкышноослэн

1-тӥ мотопробегзы. Соос 1 сюрс 675 иськемез ортчизы. Кышномуртъёсын

Москваын пумиськиз секыт промышленностья нарком

С. Орджоникидзе но обороная наркомлэн воштӥсез, Совето Союзлэн

Маршалэз М. Тухачевский. С. Орджоникидзе ушъяз Ижын бичам «Иж-

7» мотоциклэз. Нылкышноос ӝожтӥськизы, Ижкарын нылпи садъёс

ӧжыт шуыса. Озьы 1938-тӥ арын Красногеройской ульчаын усьтӥськиз

9 номеро нылпи сад, со али ке но ужа на.

3. 1935-тӥ арын Ижын ортчиз егит нылмуртъёслэн ӧтчамзы.

Дыдыосты ӝутказы пӧртэм профессиослы дышетскыны,

кылсярысь, тракторен гырыны-кизьыны. Озьы Быдӟым

ож кутскон азьын элькунамы тракторен ужа вал 976

кышномурт, комбайнэн — 144. Война вакытэ нылкышноос

воштӥзы пиосты. 1941-тӥ-1945-тӥ аръёсы ог 18 сюрс

кышномуртъёс дышетскизы тракторен но комбайнэн

ужаны, нош 1945-тӥ арын МТС-ёсын 61 процентэз ужасьёс

нылкышноос вал.

«Ижмаш» заводын ужасьёс «Ворошиловский стрелок»

кружокын. 1939-тӥ ар.

Можга ёросысь нырысетӥ трактористкаос. 1932-тӥ ар.

4. 1930-тӥ аръёсы Ижын, Воткаын, Сарапулын аэроклубъёс усьтӥськизы, заводъёсын

но куд-ог гуртъёсын кылдӥзы Осоавиахимлэн ёзъёсыз. Война азьын куд-ог нылкышноос

ортчизы Осоавиахимлэсь курсъёссэ. Отын ыбылӥськыны, самолётэн

лобаны, парашютэн тэтчаны, связен ужаны дышетӥзы. Осоавиахимын дышетскем

тросэз нылкышноос войнае кошкизы. 3-ез — Т. Барамзина, Ф. Пушина но Н. Ульяненко

— Совето Союзлэн Героез луизы.

Материалэз дасяз Валентина СЕМЁНОВА.

Туспуктэмъёс басьтэмын Шор кун архивысь

«Гердэ» юанъёсын, дэмланъёсын вазиськоно

73-33-42 телефон номеръя.

Материалъёстэс ыстэлэ, «Гердэ» шуыса,

электрон почтае udmdunne@yandex.ru.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!