DERNEKLERİN ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

değildir. Bu büyüklüğü ile Türkiye’de kar amacı gütmeyen özel hizmet kuruluşları
ve dernekler, uluslararası alanda yapılan 1995 ve çeşitli yıllara ait kar amacı
olmayan kuruluşlar karşılaştırmasında ekonomideki payı açısından bazı ülkeleri
geçmiştir. Ekonomideki payların yıllar itibariyle benzer bir gelişim
sergilemesinden dolayı 1995 yılına ait çeşitli ülkelerin ekonomideki paylarının
Türkiye’deki dernekler ve sivil toplum kuruluşlarının ekonomideki paylarıyla
karşılaştırılmasında sakınca görülmemiştir. Bu ülkeler % 1,4’lük pay ile Slovakya,
% 0,3’lük pay ile Romanya, % 0,3’lük pay ile Pakistan, % 1,5’lik pay ile Brezilya,
% 0,6’lık pay ile Hindistan’dır. Dernekler bazında ise 2006 yılına ait % 0,8’lik pay
ile ekonomide % 0,3’lük payı olan Romanya, % 0,3’lük payı olan Pakistan, %
0,6’lık payı olan Hindistan gibi ülkelerdeki sivil topluma ait payları dahi geçmiştir.
Gelişmiş ülkelerdeki NGO’ların payları ise, İtalya’da % 3,1, Fransa’da % 3,8,
Almanya’da % 4,0, Japonya’da % 5,0, İngiltere’de % 6,8, İspanya’da % 4,0,
Hollanda’da % 15,5’tir. Gelişmiş ülkelerdeki NGO’ların ülke ekonomilerindeki
payları, ülkemiz içinde geleceğe yönelik olarak önemli bir potansiyele işaret
etmektedir.
Derneklerin ülke ekonomisindeki payına ilişkin göstergelerden bir diğeri de
istihdam içerisindeki payıdır. Derneklerde istihdam edilen ücretli çalışan personel
sayısı 2004, 2005, 2006 yıllarında 29.280, 31.197, 29.896 kişidir. Ücretli
çalışanların toplam istihdam içerisindeki payları ise yıllar itibariyle % 0,13, %
0,14, % 0,13’tür. Dernekler, faaliyetlerini ücretli personel yanında gönüllü
personelle de yürütmektedir. Gönüllü çalışanlar, toplam istihdam ve GSMH
hesaplaması içerisinde yer almamakla birlikte ücretli olarak çalışan personelin
yerini doldurduğundan dolayı aslında bir katma değer oluşturmaktadır. Bu
nedenle istihdam hesaplamalarına dahil edilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede
gönüllü olarak çalışanların sayısı 2004, 2005, 2006 yılları itibariyle 21.793,
30.631, 27.905 kişidir. Gönüllü çalışanların toplam istihdam içerisindeki payları
ise yıllar itibariyle % 0,13, % 0,14, % 0,13’lük bir payı temsil edebilecek
büyüklüğe ulaşmaktadır. Derneklerdeki ücretli ve gönüllü çalışanların toplamı
2004, 2005, 2006 yıllarında 51.073, 61.828, 57.801 kişidir. Toplam istihdam
içerisindeki payları ise yıllar itibariyle % 0,23, % 0,28, % 0,25’tir. Bununla birlikte
96