DERNEKLERİN ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

elirgin sivil toplum alanı olan pazarın işleyişi çalışan, çalışmak isteyen ve onları
çalıştıranlar arasında artan oranda çatışmalara yol açmıştır. Öyleyse, sivil toplum
denildiğinde öncelikle vurgulanan piyasa toplumuna özgü ekonomik ilişkilerdir. 8
Piyasa ekonomisinin dönüm noktalarından birisi de 1929 depresyonudur.
1929 Depresyonunun getirdiği koşullara göre yeniden yapılanmanın sosyo-politik
alandaki kuramsal yansıması Sosyal Refah Devleti olmuştur. Refah Devleti, İkinci
Dünya Savaşı'ndan sonra sanayileşmiş ülkelerde çalışan kesimle, iş dünyası ya
da işverenler ile devlet arasında varılan bir uzlaşmaya dayanak olarak ortaya
çıkmıştır. Refah Devleti bir anlamda çalışan kesimlerin siyasi örgütlerinin Liberal
dogmalara baş kaldırışı biçiminde de tanımlanabilir. İkinci Dünya Savaşı
sonrasında yaygın bir uygulama alanı bulan Refah Devleti, kamunun sosyo-
ekonomik yaşama yoğun müdahalelerini içermekteydi. 9 Refah devletinin sosyal
maliyeti yüksek olmuştur. Refah devletinin görev ve fonksiyonları sonuçta
devletin büyümesine neden olmuş ve bu durum ciddi ekonomik ve siyasal
sorunların kaynağını teşkil etmiştir. 10
İkinci Dünya Savaşı sonrasındaki dönemde kurulan uluslararası kurum ve
kuruluşlar, devletlerin mutlak otorite olduğu anlayışını aşındırarak sivil gelişmeleri
desteklemeye başlamıştır. Sivil toplumun canlanışında Sovyetler ve Doğu
Avrupa’daki merkezi, bürokratik devlet yapılarının başarısız olması ve çökmesi ile
küresel gelişme ve değişmeler önemli rol oynamıştır. Devletçi yapıların
başarısızlığı ve çökmesi ile bireyin ve sosyal aktivitelerinin önemi artmış, çıkar
temelli olmayan yeni tür sosyal hareketlerin ve STK’ların oluşmasına zemin
hazırlamıştır. 11
Sosyo-politik yaşamda refah devletinin etkisi 1970 stagflasyonuyla birlikte
önemli ölçüde gerilemiştir. Bu olgu devletin rolü ve işlevleri alanında kapsamlı bir
değişimi ortaya çıkarmıştır. Uygulamada refah devleti gerilerken, kapsamlı bir
özelleştirme girişimleri ve devletin küçültülmesi gündeme gelmiştir. Minimal
devlet olarak kabul edilen bu anlayışla birlikte devlet, sermaye birikiminin
8 (Mazlum, Ahmet, Sivil Toplumun Dünü ve Bugünü)
9 (Şaylan,1995:40-60)
10 (Aktan,1995:76)
11 (Yılmaz, 2003: 320)
6