Derektaniw kk
Derektaniw kk
Derektaniw kk
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
stat`ya bolg`an, onda sem`ya katnasiqlari, qashqan qullardi uslag`anda<br />
xoshametlew, t.b. haqqinda jaziladi.<br />
Mesopat`miyanin` qa`dimgi tariyxin u`yreniwde patshalardin` dizimi<br />
ja`rdem beredi. En` birinshi patsha dizimi G`Shumer patshalarinin` atlariG` dep<br />
ataladi. B.e.sh. 2000-jillari Shumer patsha dizimlerine qarap assiriya, vaviloniya<br />
patshalarida du`zedi.<br />
Shumer patsha du`zimleri, toliq saqlang`an. Patsha familiyalarinda 8-10<br />
patsha ati bolip, olar Ereda, Bad-tibir, Larake, Sappare ha`m Shuruppak<br />
qalalarinda otirip basqarg`an. B.e.sh. III-min`inshi jillari Mesopatamiyada<br />
“Dinastikaliq xronika” payda boladi. Bunda patsha dinastiyasi, patshalardin`<br />
qa`biristani, jerlengen orinlari jaziladi. Bizin` da`wirimizge shekem Nineviidag`i<br />
Ashshurbanapal bibliotekasinda saqlang`an tablitsa-jaziwlar kelip jetken.<br />
Mesopatamiya ha`r-tu`rli jil sanaw, belgili bir waqiyalardan, patshalardin` taxtqa<br />
otiriwinan baslanadi. Patshanin` taxtta otirg`an jili, Kanal qazilg`an jil, Elam<br />
a`skerlerinin` jen`iske erisken jili t.b.<br />
Mesopatamiyada ko`plegen hu`jjetler Xram ha`m patsha saray arxivlerinde<br />
saqlang`an. A`yyemgi xojaliq hu`jjetleri Uruk ha`m Djemdet-Nasr qalalarinan<br />
tabiladi. Arxivlerdegi hu`jjetlerge raspaki, tovarlardin` tu`siwin ha`m berilgenin<br />
esapqa aliw, instrumentler, mallar, qullar, esabatlar. Xatlar t.b. kiredi. Misali<br />
patsha saray arxivinde Elam elshisine bir neshe qoylardi berilgeni jazilg`an. B.e.sh.<br />
III-min`inshi Mesopatamiyada yuridikaliq hu`jjetler ko`p taraladi 1894-jili Tello<br />
qalasin qazip izertlegende 3-Ura dinastiya da`wirine tiyisli sud`yaliq hu`jjetler<br />
tabiladi. Bunda neke qag`iydalarin buzg`ani, na`siilik ma`selesi, qullar haqqinda<br />
ma`seleleri boyinsha hu`jjetler tabiladi. Arxivte urilardin` jazasi, qullar huqiqlari<br />
haqqinda hu`jjetler saqlang`an.<br />
B.e.sh. III-min`inshi jillarg`a tiyisli Shumer ha`m A<strong>kk</strong>ad jaziwlarinda<br />
mifologiyaliq syujetler saqlang`an. 1889-1900-jillar 2000 tablitsa tekstleri tabilip,<br />
onda patsha gimnleri, qudaylarg`a arnalg`an gimn, qalalardin` qulag`anina arnap<br />
jilawlar, tolg`awlar qosiq qatarlari menen jaziladi.Ma`selen Umma Lugalzagesi<br />
ha`kimi ta`repinen Lagash qalanin` qiyraliwi, A<strong>kk</strong>adha`m Shumerdin` qiyin<br />
16
Change language