Ekber ONUK - Savunma Sanayii Müsteşarlığı

Sürdürülebilirlik ve Rekabetçilik
Ana sözleşmedeki değişiklikler nedeniyle
teknik gereksinimlerin değişmesi veya
iyileştirme amaçlı ilave talepler için tedarik
makamlarından ya da ana yüklenicilerden ek
ödenek sağlanabilmesi,
Ana yüklenicilerin yetersiz alt yapıyı sebep
göstererek geliştirme faaliyetlerini kendi
bünyelerinde yapmaması ya da yurt dışına
başvurmamaları,
SSM ’den izin alınmak kaydıyla, belirli oranda
Royalty bedeli ödeyerek ürünleri başka
müşterilere satma imkânının sunulması,
hususlarında beklentilerinin olduğu anlaşılmaktadır.
Sektördeki tüm paydaşların beklentileri
dikkate alındığında sorunların devam
etmesinin sebepleri olarak;
Yeterli sayıda yetkin alt yüklenici bulunmaması,
Alt yüklenici adaylarının sektörü besleyebilecek
yeterlikte teknolojik bilgi birikimine
ve standart süreçlere sahip olmaması,
İhtiyaç ve tedarik makamının sözleşmelere
yerliliği artırıcı unsurları dahil etmesine
rağmen özellikle ihtiyaç tanımlama ve teknik
isterlerin belirlenmesinde sektörün
kabiliyetlerini yeterince dikkate almaması,
Ana yüklenici ve alt yüklenicilerin ürün
odaklarının belirgin şekilde ayrılamaması,
Alt yüklenicilerin ilk geliştirme maliyetlerinin
karşılanmasındaki eksiklikler
gösterilebilir.
Bu sorunların giderilmesi için, savunma
sektöründe alt yüklenici ve yan sanayi
kullanımını destekleyici mevcut strateji ve
yöntemler de dikkate alınarak oluşturulacak
gerekli önlem ve yöntemlere aşağıda belirtilen
üç ana konu altında yer verilebilir;
Sektöre kazandırılan alt yüklenicilerin altyapı
ve kabiliyetlerinin artırılması,
Sektöre yeni alt yüklenici ve yan sanayi
firmalarının katılımının sağlanması,
Alt yüklenici kullanımının yaygınlaşması için
yürütülen programlara destek verilmesi.
Sektöre kazandırılan alt yüklenicilerin altyapı
ve kabiliyetlerinin artırılması kapsamında;
SSM ve MSB tarafından yürütülen ve
yürütülecek araştırma geliştirme programları
kapsamındaki projelerde önceliğin
kendini benzer yeteneklerde ispat etmiş alt
yüklenicilere verilerek geliştirme maliyetlerinin
karşılanmasındaki eksiklerin
giderilmesi,
Ar-Ge projelerinde görev alacak alt yüklenicilerin
üniversite ve araştırma kuruluşları
ile birlikte çalışmalarının zorunlu tutulması,
Alt yüklenicilerin geliştirici olarak görev
alacağı projelerde ilgili ana yüklenicilerin rol
gösterici olarak yer alması,
Başarıyla tamamlanmış geliştirme projelerinden
çıkan ürünlerin ilgili ana sistemlerde
kullanılmasını teminen, savunma ürün
kataloğunun çıkartılması, belirli dönemlerde
yenilenmesi ve söz konusu kataloğun
tedarik projelerinde bağlayıcılığının sağlanması,
Tedarik projeleri kapsamında geliştirilen alt
sistem ve bileşenlerin de bu kataloğa
yansıtılması,
Tedarik projelerindeki sanayi katılımı ve
offset uygulamalarında kullanılmak üzere,
SSM Ar-Ge Yol Haritasında tanımlanan ve
ana yüklenici firmaların öncelikli olarak
gördüğü Ar-Ge konularında projelerin gerçekleştirilebilmesi
için eksik olan altyapının
ve yüksek maliyetli teçhizat listesinin sanayi
ile birlikte belirlenmesi,
Altyapı gereksinimi için oluşturulan söz
konusu listenin önceliklendirilerek altyapı
desteklerinden yararlanmak üzere Kalkınma
Bakanlığı ile paylaşılması ve altyapı destekleme
programlarında yerini almasının
sağlanması,
Ana yüklenicilerin odaklandıkları asıl ürün
seviyesinin altında yer aldığı halde geliştirmek
zorunda kaldıkları alt sistemlerin üretim
ve geliştirme kabiliyetlerini gerekirse
uygun alt yüklenicilere aktarması,
Sürdürülebilirlik için alt sistem bazında
yetenek geliştirecek alt yüklenicilerin
kullanılmasında en önemli nedenin geliştirdikleri
ürünün çift kullanımını sağlama
olanaklarının daha fazla olmasından hareketle,
alt yüklenicilerin ürün geliştirme
aşamasında geliştirecekleri ürünün çift
kullanım konseptine uygun olmasına gayret
etmelerine, bunun için tasarım süreçlerinde
varsa gereken ilave isterlerin tasarımını
tedarik makamları ve ilgili ana yüklenicilerin
bilgisi dahilinde gerçekleştirebilmelerine
imkan verilmesi,
önemle üzerinde durulması gereken hususlar
olarak görülmektedir.
Sektöre yeni alt yüklenici ve yan sanayi firmalarının
katılımının sağlanması kapsamında;
Yurt içi tedarik projelerinin teklif değerlendirmelerinde,
yerli katkı oranının ağırlığının
Başarıyla tamamlanmış
geliştirme projelerinden çıkan
ürünlerin ilgili ana sistemlerde
kullanılmasını teminen,
savunma ürün kataloğunun
çıkartılması, belirli dönemlerde
yenilenmesi ve söz konusu
kataloğun tedarik projelerinde
bağlayıcılığının sağlanması,
önem arz etmektedir.
sanayinin geldiği durum bağlamında yükseltilmesi,
Daha önce prototipi yapılmış olan platform
ya da sistemlerin devamı niteliğindeki
projelerde; tek yüklenici ile devam edilecekse,
teklifindeki yerli katkı oranındaki
artışa oranla sanayi katılımı ve offset
taahhüdünün karşılanmasında farklı çarpanların
belirlenmesi; ihale yapılacaksa
teklif değerlendirmede mevcut yerli katkı
yerine bu orandaki artış için ayrı bir ağırlık
belirlenmesi gibi teşvik edici yöntemlerin
oluşturulması,
Özellikle kara ve deniz platformlarında ana
yüklenici olarak görev yapan firmalarımızın
sivil gemi inşa ve otomotiv gibi sektörlerde
birlikte çalıştıkları yerli alt yüklenici ve yan
sanayi firmalarını savunma sektöründe de
kullanarak, savunma sanayiimizin süreç ve
proje yönetimi yaklaşımlarını benimsemelerinin
sağlanması,
Sektöre girmek isteyen ve teknoloji geliştirmeyi
hedefleyen yeni firmaların kendi
önerdikleri Ar-Ge projelerinin tedarik
makamlarınca değerlendirmeye alınması,
firmalar tarafından önerilen Ar-Ge projeleri
ile sektörün ihtiyaç duyduğu öncelikli alt
sistemler arasında ilişki kurulması durumunda
ise söz konusu firmaların konuyla
ilgili bir ana yüklenici veya bir alt yüklenici ile
birlikte çalışmasının sağlanması,
OSTİM Savunma ve Havacılık Kümelenmesi
ve bunun gibi teşkil edilecek kümelenmelerin
gelişmelerinin tedarik makamlarınca
takip edilmesi,
hususlarının faydalı olacağı değerlendirilen
önerilerdir.