Ekber ONUK - Savunma Sanayii Müsteşarlığı

SAVUNMA SANAYİİ GÜNDEMİ
59
yasaklamış; tüm sistemlerin Türkiye’den
teminini öngörmüştür. Bu vizyon doğrultusunda
ülkenin bir dönem Almanya’dan
doğrudan almayı planladığı Yüzücü Hücum
Köprüleri ülke sanayii tarafından geliştirilmiş;
1990’larda lisans altında üretilmesi
planlanan 6x6 ve 8x8 zırhlı araçlar
ülke sanayii tarafından geliştirilmiş; bir
zamanlar ABD, Fransa, İtalya, Rusya,
İsviçre, Finlandiya egemenliğinde olan bu
alanda Türkler söz sahibi olmuşlardır.
1990’larda Ana Muharebe Tankını lisans
altında almayı planlayan Türkiye, 2004’de,
Savunma Sanayii Müsteşarlığı’nın vizyonu
ile özgün tasarıma yönelmiş; Altay AMT
Kore teknik desteği ile ortaya çıkarılmıştır.
2. Güçlü Dış Siyaset
Güçlü Ordusu sayesinde, Bölgesinde ve
Dünyada çekinilen güç haline gelen Türkiye,
dış siyasetinin sesini ve tonunu ayarlamakta
özgürleşmektedir.
Güçlü dış siyaset, Türkiye’nin “sıfır sorunlu
komşu” politikasına yardımcı olmaktadır.
Kimseden toprak talebi olmamasına karşılık
Türkiye’nin güçlü ordusu ile verdiği mesaj
“benden çekinin, benimle dost olun, kafa
tutmaya kalkmayın”dır. İlave olarak da
“aranızda da didişmeyin; bölgede istikrar
olmazsa ekonomi de olmaz; sakin olun”dur.
Bu mesajlar dengeli, istikrarlı bir sükunet
ortamını sağlamaktadır.
Göreceli zayıf komşular ve diğer zayıf bölge
ülkeleri, Türk Ordusunun koruyucu kalkanı
altına alınırsa, Türkiye lehine daha da güçlü
dış siyasi sonuçların çıkacağı her türlü
izahtan varestedir.
3. Güçlü Dış Ticaret
Güçlü Ordu ve Güçlü Dış Siyaset, neticesinde,
Türk dış ticareti sağlam ve gelişmeye
açık bir nitelik kazanmaktadır.
Ticaret yolları açıktır; komşular ve bölge
ülkeleri hasmane davranışlar yerine işbirliğini
seçmişler; ekonomik ilişkiler en üst
düzeye çıkarılmıştır.
Türkiye, bizim dışımızdaki komşuları ve
bölge Ülkeleri ile ortak bir pazar kurmuş,
sınırları açmış; tüccarlar ellerini, kollarını
sallayarak alışverişe başlamışlardır. Bunun
günlük hayata yansıyan etkisi, anılan
ülkelerin Türkiye ile ekonomik entegrasyona
neredeyse girmiş olmalarıdır.
IV. Türkler Savunma Tedariğini Nasıl Yapıyor?
Diğer kamu alımları içinde savunma tedariki,
Türklerin en başarıyla uyguladıkları alanlardan
birisidir. Henüz bazı lokal sıkıntılar devam etse
de, özellikle son yirmi yılda, bu konuda uzun
mesafeler alınmıştır.
Savunma tedariki, Stratejik Hedef Planı (SHP)
ve On Yıllık Tedarik Planı (OYTEP) denilen
planlama safhaları ile başlamaktadır.
Türk Deniz Kuvvetlerinin,
filolarındaki denizaltılarının
özgün tasarımlı olması
konusundaki kararlılığı nedeniyle,
2025 yılından itibaren ana
sistem bazında dışa bağımlılık
sona erecektir. İlk Türk nükleer
denizaltısının 2028 yılında Türk
Tersanelerinde kızaktan
indirilmesi planlanmaktadır.
IV.1 SHP
Bu safha tüm kuvvetlerin, bütçe kaygısı
olmadan, hazırladıkları tüm projeleri bir
havuza attıkları ilk aşamadır. Bu plan 2012’lere
kadar Gizli olup, sanayiye kapalıydı. O
dönemlerde içe kapanık bir süreç izlemekte;
bu safhada ne olup bittiği bilinememekteydi.
“İhtiyacın tespiti, bu konuda mevcut olan
teknolojilerin taranması, konsept oluşturulması,
ihtiyaca en uygun sistemlerin tarifi
işlemlerinin savunma sanayiinden seçilmiş
güvenilir ekip elemanları ile birlikte, el ele ve
gizlilik içinde yapılması” gibi kavramlar
nedense o dönemlerde benimsenmemişti.
TSK’nın, uzun vadeli hayal ve hedeflerini yansıttığı
SHP’yi, sanayi ile paylaşmaması, uzun
vadeli planlama konusunda çok becerikli olan
savunma sanayii şirketlerinin bir strateji ve
yatırım planı hazırlamasını önlemekte; zaten
çok atılgan olan Türk Savunma Şirketlerinin,
daha da gelişmesini önlemekteydi.
Ancak 2013’den sonra TSK büyük bir düşünce
değişikliğine gitmiş, savunma sanayiini de
stratejik gücü olarak kabul etmiş; doktrin
oluşturma, konsept çıkarımı, Proje Tanımlama
Dokümanı (PTD) yazımı gibi konularda
savunma sanayiinin tüm kesimleri ile yakın
işbirliği içine girmiştir. Türkler, bu nedenle,
büyük bir atılım içine girdiklerinden, bundan da
zarar gören yine ülkemiz olmuştur.
IV.2 OYTEP
SHP’nin içinden seçilmiş, bütçe ayrılmış ve
gelecek 10 yılda TSK’nın almayı planladığı
projelerin yer aldığı belgedir. Üç yılda bir
yayımlanır.
2011 yılına kadar bir müddet, kısıtlı bir
çerçevede, “OYTEP’in sadece Şirketleri
ilgilendiren kısımları” kamuya açılmış ve bu
konuda yapılan birçok sempozyum, konferans,
makale ve şifahi beyanlarda OYTEP’in sanayiye
açılmış olduğu beyan edilmişti. Sonra bu işlem
de sessizce durdurulmuştu. Sanayici ise
çekingen ifadelerle bu kısıtlı sürecin sanayi
yatırımlarının planlanması ve gerçekleştirilmesi
için yeterli olmadığını anlatmaya çalışmış,
ama derdini yeterince ifade edememişti.
Sanayiciler için OYTEP’in tamamına hakim
olamamak; gelecek 10 yılda başka hangi
alanlara ve hangi ölçüde yatırım yapmalarının
mümkün ve gerekli olduğu analizini yapamamak
sonucunu doğurduğundan, savunma
sanayii 2011 yılına kadar sıkıntı çekmişti. TSK,
2012 yılından itibaren daha şeffaf bir modele
geçmiş ve OYTEP’i sanayiye tamamen açmıştır.
Böylece son on yıldır Türk Sanayii, TSK’nın
gelecek on yılda ne yapacağını bilmekte; görüş
verebilmekte ve gelecek hazırlıkları yapabilmektedir.
Bu şeffaf politika TSK’nın da kendi
ihtiyaçlarını daha rasyonel hale getirmesine,
sanayi ile ortak çalışmalar yapabilmesine
olanak sağlamaktadır. Bu da, dolayısıyla, bizim
işimize gelmemektedir.
IV.3 Tedarik Eylemi
TSK adına tedarik yapan iki temel kanal vardır:
SSM ve MSB.
SSM, 2015’lere kadar daha çok sistem
geliştirme projelerini yaptırmakta, doğrudan
alımlar ise genelde MSB’ye aktarılmaktaydı.
2015’den sonra savunma tedariki daha sağlıklı
bir yapıya kavuşturulmuş; tüm tedarik işleri
MSB’ye bağlı SSM tarafından yürütülmeye
başlanmıştır.
SSM proje grubu:
Özgün Geliştirme Projeleri
Modernizasyon Projeleri
Hazır alım projeleri
olarak tedarik ihtisas gruplarına ayrılmıştır. Bu
yapılanma daha önceleri var olan MSB Dış
Tedarik, MSB İç Tedarik Daireleri ile SSM
arasındaki iş örtüşmelerini, yanlış anlamaları
önlemiş; kamuda verimli bir tedarik yolunu
açmıştır.