Ekber ONUK - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
Ekber ONUK - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
Ekber ONUK - Savunma Sanayii MüsteÅarlıÄı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Sürdürülebilirlik ve Rekabetçilik<br />
Bir proje TSK tarafından SSM’ye aktarıldığında,<br />
SSM’nin eyleme geçebilmesi için üst düzey bir<br />
karar gerekmektedir. SSİK denilen, içinde<br />
Başbakan, <strong>Savunma</strong> Bakanı ve Genelkurmay<br />
Başkanı olan <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong> İcra Komitesi<br />
yılda iki kere toplanıp, hangi projelerin<br />
gerçekleştirileceğine dair karar verir veya<br />
projeyi iptal eder. Bu kararı cebine koyan SSM,<br />
tam yetkiyle yola çıkmaktadır.<br />
2010’lu yılların başlarına kadar, Projeleri ifa<br />
edecek Şirketlerin belirlenmesi şu şekilde<br />
oluyordu:<br />
Kara ve Su Üstü Araçları sektöründe, Vakıf<br />
Şirketleri de olmadığı için, özel sektör şirketlerini<br />
birbiri ile yarıştıran ihale yöntemi;<br />
Daha çok Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme<br />
Vakfı Şirketlerinin yer aldığı sektörler olan<br />
Havacılık, Elektronik, Elektronik Harp,<br />
Roket ve Mühimmat gibi alanlarda ise<br />
ihalesiz olarak, tayin olunan Şirkete o işin<br />
aktarılması yöntemi<br />
2012’li yıllardan sonra projelerdeki azalmaya<br />
da paralel olarak Vakıf şirketleri daha esnek,<br />
hızlı, rasyonel kararları anında verebilen,<br />
personel ve harcamalarında performansa<br />
önem veren bir yapıya geçmişler; geniş ihracat<br />
kadroları kurmuşlar ve günümüzdeki daha küçük,<br />
hızlı, esnek ve çok becerikli global oyuncu<br />
olan Vakıf şirketlerini ortaya çıkarmışlardır.<br />
2011’de SSİK, kararı ile SSM tarafından Proje<br />
olarak sanayiye dağıtılmış projelerin, geriye<br />
kalan kısımları (“Bekleyen Siparişler” veya<br />
Backlog) miktarı 21,4 Milyar Dolardı. “Bekleyen<br />
siparişler” genel olarak sanayinin önünde<br />
hiçbir iş almadan daha kaç sene ayakta<br />
kalabileceğini gösteren faktördür. 2011’de tüm<br />
Türk <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong>nin elinde 21,4 Milyar<br />
Dolarlık bekleyen sipariş vardı. Bu rakamın<br />
sektörlere göre dağılımı o yıllarda aşağıdaki<br />
gibiydi:<br />
Havacılık<br />
Elektronik<br />
Roket, Mühimmat<br />
Kara<br />
Denizcilik<br />
10,3 Milyar Dolar<br />
7,3 Milyar Dolar<br />
2,0 Milyar Dolar<br />
1,3 Milyar Dolar<br />
0,5 Milyar Dolar<br />
O yıllarda, “bekleyen siparişlerle” sektörel<br />
cirolar karşılaştırıldığında, havacılık sektöründe<br />
2009 toplam cirosunun 9,5 katı bekleyen<br />
sipariş vardı. <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong>nin iç piyasada<br />
yılda ortalama 1,5 Milyar Dolarlık iş yaptığı<br />
düşünülürse, o hızla “bekleyen siparişlerin”<br />
bitirilme süresi takriben 10-15 yıl olacaktı! Bu<br />
neticenin ciddiyetini gören SSM, ellerinde<br />
büyük miktarda iş bulunan Kurumların,<br />
özellikle Vakıf Şirketlerinin, yıllık iş yapma<br />
kapasitelerini artırmalarını sağlamıştır. 2022<br />
yılı sonu itibariyle Türk <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong><br />
Şirketlerinin yıllık iş yapma kapasiteleri 8 milyar<br />
doları aşmıştır.<br />
IV.4 Türkiye Cumhuriyeti <strong>Savunma</strong>sında<br />
Oyuncular<br />
Türkiye’nin milli savunmasında rol alan<br />
oyuncular şunlardır:<br />
1. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK)<br />
2. Milli <strong>Savunma</strong> Bakanlığı (MSB)<br />
a. <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong> Müsteşarlığı (SSM)<br />
3. <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong><br />
IV.4.1<br />
TSK<br />
Dünyanın sayılı askeri güçlerindendir. 1950<br />
’lerde müttefik ülkeler tarafından gönderilen<br />
hibe araç, gereçlerle 1974 Kıbrıs çıkarmasını<br />
yapan; daha sonra ambargolarla hareketi<br />
kısıtlanan TSK, son 40 yılda yapılan hamlelerle<br />
sayılı ordular arasında yerini en başlarda<br />
almıştır.<br />
Başlarda daha muhafazakar olan TSK Komuta<br />
heyeti, önceleri sadece askeri fabrikalar ve<br />
göreceli olarak kendi kontrolleri altında olan<br />
Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfına ait<br />
şirketlerden alım yapmakta idi. Komuta Heyeti,<br />
2000’li yıllardan itibaren özel sektörün<br />
sürdürülebilirlik anlamında kalıcılığını, iş<br />
becerilerini, kalite ve ürün güvenirliğini<br />
ispatlaması üzerine; silah sistem alımlarında<br />
özel sektörden de alımı tercih etmeye<br />
başlamıştır. Bu arada özel sektör şirketlerinin<br />
rekabetçi yapıları, ihracat becerileri ve kriz<br />
anında gösterdikleri esneklik becerileri TSK’yı<br />
olumlu anlamda etkilemiş; Vakıf Şirketlerinin<br />
yapısının yabancı şirketlerle rekabet edebilir<br />
hale getirilmesi çalışmaları, 2010’lu yıllardan<br />
itibaren başarıyla gerçekleştirilmiştir.<br />
SSM, projelerin yönetimine<br />
verdiği önem kadar, sanayiye yön<br />
verme ve geliştirme konularında<br />
da birincil aktif rol almakta;<br />
sanayide rol almak isteyen yeni<br />
grupların sertifikasyonunu<br />
sağlamakta, sanayide görev<br />
yapacak personelin eğitimi<br />
konusunda lider rolünü<br />
oynamakta; işbirliklerinde yön<br />
gösterici olmakta; savunma<br />
sanayiinin diğer sektörlerde rol<br />
almasını sağlamaktadır.<br />
TSK, 2015’lerde Test, Ölçme ve Değerlendirme<br />
Tugaylarını kurmuş; kara, hava ve deniz<br />
harekatlarında kullanılacak tüm ekipman, silah<br />
ve teçhizatın, ilgili konseptlerin denenmesi bu<br />
Tugaylar marifetiyle sağlanmaya başlanmıştır.<br />
Türk askeri, çok iyi eğitimli olması; daima en iyi<br />
silah ve teçhizatı seçmesi ile ünlüdür. Türk<br />
Ordusu, kendi vatandaşları tarafından geliştirilen<br />
silah, mühimmat ve teçhizatı tatbikatlarında<br />
gerçek senaryolarda denemekte; satın<br />
almakta; iyileştirme önerilerini vermekte;<br />
ürünü geliştiren tasarımcıların da tatbikatlarda<br />
yer almasını şart koşmakta, böylece masa<br />
başında tasarlanmış ürünler yerine, gerçek<br />
koşullara uygun, güvenilir Türk <strong>Savunma</strong><br />
<strong>Sanayii</strong> ürünlerinin ortaya çıkmasına önderlik<br />
etmektedir.<br />
TSK tarafından gerçekleştirilen bir diğer devrim<br />
ise, Askeri Ağır Bakım Fabrikalarının asli<br />
görevleri olan bakım onarım görevlerine geri<br />
dönmeleri olmuştur. Bu konudaki bulgular,<br />
Raporun Askeri Fabrikalar başlığı altında<br />
incelenmektedir.<br />
IV.4.2 MSB<br />
Milli <strong>Savunma</strong> Bakanlığı, ülkenin en önemli<br />
Bakanlıklarından birisi olup, daima tecrübeli<br />
bir siyasi bu Bakanlığın başına getirilmektedir.<br />
<strong>Savunma</strong> Bakanının, askerler tarafından da<br />
sevilen ve sayılan siyasilerden olması, askersivil<br />
ilişkilerinin sağlam bir zemine oturmasına<br />
yardımcı olmaktadır. SSM, MSB’ye bağlıdır.<br />
IV.4.2.1 <strong>Savunma</strong> <strong>Sanayii</strong> Müsteşarlığı (SSM)<br />
7 Kasım 1985 tarihli bir kanun ile kurulan<br />
SSM’nin kuruluş amacı, “modern savunma<br />
sanayinin geliştirilmesi ve Türk Silahlı<br />
Kuvvetlerinin modernizasyonunun sağlanmasıdır”.<br />
Bu Kanun, SSM’den beklenen iki görevin<br />
de eşit ve birbirine önceliği olmayan şekilde<br />
yerine getirilmesi olduğunu vurgulamaktadır.<br />
SSM, bu görevlerden “TSK modernizasyonunu”,<br />
1985 ile 2011 arasında, asli görevi<br />
olarak almış; proje havuzunda birikmiş projelerin<br />
başarıyla gerçekleştirilmesini sağlamak<br />
üzere mobilize olmuştur. Bu öncelik, 2010’<br />
larda Müsteşar olan ve sanayiye büyük<br />
hizmetler vermiş olan Sn. Murad Bayar’ın<br />
ifadelerinden anlaşılmaktadır. Sanayinin geliştirilmesi<br />
de o tarihlerde SSM’nin öncelikleri<br />
arasında yer aldığından bünyesi içinde bir<br />
Sanayileşme Dairesi bulunmaktaydı. Bugün ise<br />
SSM, projelerin yönetimine verdiği önem<br />
kadar, sanayiye yön verme ve geliştirme<br />
konularında da birincil aktif rol almakta;<br />
sanayide rol almak isteyen yeni grupların<br />
sertifikasyonunu sağlamakta, sanayide görev<br />
yapacak personelin eğitimi konusunda lider<br />
rolünü oynamakta; işbirliklerinde yön gösterici
Change language