You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
✩ <strong>Sanat</strong> <strong>Cephesi</strong><br />
Mihail Volkenstein<br />
Gerçe¤i Araman›n Esteti¤i *<br />
Bugün bilimin do¤rudan do¤ruya bir üretici güç durumuna geldi¤i bir bilimsel-teknik<br />
ilerleme ça¤›nda yafl›yoruz. Son on y›l içinde bilim adamlar›n›n<br />
say›s›ndaki-mutlak ve göreli-büyük art›fl bir rastlant› sonucu de¤ildir. Gerçi<br />
bunlar yads›nmaz gerçeklerdir, ama bunlar›n saptanmas› bilimin içeri¤i ve<br />
ça¤dafl toplumdaki ifllevi üstüne hiçbir fikir vermemektedir. Ne var ki bu sorunlar,<br />
yukar›da belirtilen olgular nedeniyle önemli ve günceldirler.<br />
Önce kavramlar›n k›sa bir tan›mlamas›n› yapal›m. Bilim deyince ilk akla<br />
gelen do¤abilimleri olacakt›r. Do¤abilimleri, düflünen insano¤lunun fark›-<br />
na vard›¤› gibi, tekni¤e, tar›ma, t›bba hizmet eden do¤adaki nesnel durumdan<br />
ve yasall›klardan oluflan bir bütündür. Yüz binlerce insan› çevresinde toplamakta,<br />
milyonlarca ö¤renci taraf›ndan ö¤renilmektedir. Ancak bilimin içeri¤i<br />
hiçbir zaman kendisini insanlar›n etkinlik alan› olarak s›n›rlamaz. Bilim yaratmad›r.<br />
Bu sav basmakal›pm›fl gibi görünse de s›k s›k unutulmaktad›r. Ama kimi<br />
fleyler yaratma kavram›na ba¤l›d›r. Yaratma, gerçe¤i arama anlam›na gelmektedir<br />
ve bu nedenle etiksel ve estetiksel sorunlar›n çözümüyle dolays›z bir<br />
iliflki içinde bulunmaktad›r. Do¤ru yalan›n, gerçek de yan›lsaman›n karfl›s›nda<br />
yer al›r. Bilimsel yaratma hem zihinsel hem de duygusal alanlar› etkiler.<br />
Bilim adam› yaflayan, canl› bir kiflidir ve flizofren de¤ilse bilincindeki bu etkilenim<br />
alanlar› birbirlerinden ayr›lmaz. Gerçe¤i arama asl›nda etiksel ve estetiksel<br />
bir içeri¤e sahiptir. Gerçekten de her iyi niyetli çal›flma, her iyi niyetli<br />
araflt›rma estetikseldir; çünkü ahlaksal ilkelere uymaktad›r: Mutlak iyi niyetlilik,<br />
yeterli olmasa da bilimsel yaratman›n zorunlu bir önkofluludur. Bundan<br />
baflka yetene¤e ve çal›flkanl›¤a da gerek vard›r.<br />
Tüm bunlar sanat için de geçerlidir. <strong>Sanat</strong> da gerçe¤in aranmas›d›r. <strong>Sanat</strong>sal<br />
yaratma, dünyay› tan›ma ve bu dünyan›n bir parças› olarak sanatç›n›n<br />
kendisini tan›mas›d›r. Bilimle sanat aras›ndaki fark›n ne oldu¤u ortadad›r. Bilimsel<br />
yaratman›n görevi, bilim adam›n›n kiflili¤inden ba¤›ms›z olarak maddenin<br />
yap›s› ve özellikleriyle ilgili bilgileri meydana ç›karmakt›r. Bu özel bir<br />
yaratma biçimidir; bilim adam› kendisini ön plana ç›karmaya de¤il, bilincindeki<br />
öznel ö¤elerin büyük ço¤unlu¤unu elemeye u¤rafl›r. Sona ermifl bilimsel<br />
bir yap›t, okurun duygular›na de¤il, zihnine seslenir. Ayr›ca bilim adam› yap›t›n›n<br />
geçici nitelikte oldu¤unu, kitaplar›n›n ve yaz›lar›n›n k›sa bir süre son-<br />
114
Change language